KEYINGI 5 YILDA XOTIN-QIZLAR UCHUN DAVLAT SIYOSATINING ASOSIY YO'NALISHLARI

Kafedra mudiri 

"rivojlanish strategiyasi" markazining 
Sharipov Jamshid

O'tgan 5 yil davomida mamlakatimizda xotin-qizlarning jamiyatdagi rolini oshirish masalalari davlat siyosati darajasiga ko'tarildi, bu sohada 25 ta qonun hujjatlari qabul qilindi. Xalqaro tashkilotlar ko'magida xotin-qizlarni qo'llab-quvvatlash bo'yicha turli dasturlar amalga oshirilmoqda.
Oliy Majlis Senatida xotin-qizlar va Gender tengligi masalalari bo'yicha qo'mita hamda Oliy Majlis Senati raisi boshchiligida Gender tengligini ta'minlash bo'yicha komissiya tashkil etilgan.
O'zbekiston tarixida birinchi marta milliy parlamentda ayollar soni BMT tavsiyalariga mos darajaga keltirildi, ayollar siyosiy partiyalar a'zolari umumiy sonining 44% ni tashkil qiladi, rahbarlik lavozimlarining 27% ni egallaydi, oliy ta'lim sohasida ayollar up 40% xodimlarning umumiy sonining, tadbirkorlik sohasida-35%. Xotin-qizlar axborot-kommunikatsiya, innovatsiya, energetika va muhandislik sohalariga keng jalb etilmoqda.
Ayollarni ijtimoiy va iqtisodiy qo'llab-quvvatlash va ular bilan ish olib borish uchun "ayollar daftarlari" tizimi joriy etildi. Ota-onasi yoki birontasidan ayrilgan ehtiyojmand qizlar, boquvchisi yo'q yolg'iz ayollar uchun ta'lim xarajatlarini qoplash tizimi mavjud bo'lib, oliy o'quv yurtlariga kirishda kam ta'minlangan oilalar qizlari uchun grantlar soni ikki barobarga oshirildi.
Shu bilan birga, xotin-qizlarning muayyan ijtimoiy-iqtisodiy sohalardagi ishtirokini oshirish maqsadida jiddiy e'tibor talab etadigan masalalar ham mavjud.
Jahon banki tomonidan 2022 yilda ayollar, biznes va Qonunchilik indeksi asosida o'tkazilgan tadqiqotga ko'ra, bu ayollarning iqtisodiy hayotdagi ishtirokiga ta'sir qiluvchi sakkizta sohadagi qonunlar va qoidalarning ta'sirini baholaydi, masalan, harakat erkinligi, ish joylari, ish haqi, nikoh, ota-ona, tadbirkorlik, mulkni boshqarish pensiyalar esa, O'zbekiston 127 ball bilan 70,6-o'rinni egalladi. Ayni damda O'zbekiston reytingda 78,8 ball to'plagan Tojikistondan, 76,9 ball olgan Qirg'izistondan va 69,4 ball ko'rsatkichi bilan Qozog'istondan ortda qolmoqda.
O'zbekiston bo'yicha indeksdagi past qiymatlar ish haqi (25 dan 100), ish o'rinlari (50), pensiyalar (50) va ota-onalik (60) kabi ko'rsatkichlarda kuzatiladi.
Ta'kidlash joizki, O'zbekiston xotin-qizlarning ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy faolligini oshirish, ularning davlat va jamiyatni boshqarishdagi rolini kuchaytirish, xotin-qizlar bandligini ta'minlash, ularni tadbirkorlik faoliyatiga keng jalb etish ustuvor yo'nalishlardan iborat bo'lgan harakatlar strategiyasidan tashqari, xotin-qizlarning ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy faolligini oshirish, ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy faolligini oshirish, ijtimoiy-iqtisodiy va ijtimoiy-iqtisodiy oila, yangi O'zbekistonning 2022-2026 yillarga mo'ljallangan rivojlanish strategiyasida xotin-qizlarni qo'llab-quvvatlash va ularning jamiyatdagi faolligini yanada oshirish bo'yicha strategik maqsadlar belgilab berilgan (69-maqsad).
Rivojlanish strategiyasining ushbu maqsadiga erishish uchun O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "oilalar va ayollarni tizimli qo'llab-quvvatlash borasidagi ishlarni yanada jadallashtirish chora-tadbirlari to'g'risida" gi Farmoni 07.03.2022 y. UP - 87 2022-2026 yillarda mamlakatimiz iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy hayotining barcha sohalarida xotin-qizlarning faolligini oshirish Milliy dasturi tasdiqlandi.
Ushbu hujjatdagi yangiliklar xususiy sektorda band bo'lgan ayollarga davlat byudjeti hisobidan homiladorlik va tug'ish nafaqalarini to'lash amaliyotini joriy etish, ayollarning ta'lim shartnomalarini to'lash uchun 7 yil muddatga foizsiz ta'lim kreditlari berish, qo'shimcha mablag ' ajratish hisoblanadi. 500 ish staji bo'lgan ayollarni qabul qilish uchun universitetlarda joylar, davlat ilmiy-tadqiqot institutlari va ayollar uchun universitetlarda 300 doktorlik lavozimi, ijtimoiy himoyaga muhtoj oilalarning 2100 qiz talabalari uchun byudjetdan ta'lim shartnomalarini to'lash, shuningdek, tadbirkorlik faoliyati uchun subsidiyalar va soliq imtiyozlarini taqdim etish.
O'z navbatida, ushbu Milliy dasturning amalga oshirilishi ayollarni ijtimoiy himoya qilish tizimining mustahkamlanishini ta'minlaydi, qizlarning to'liq ta'lim olishlari va ularni ommabop mutaxassisliklar bo'yicha mutaxassislar sifatida shakllantirishlari uchun zarur shart-sharoitlarni yaratadi, ayollarning ijtimoiy-iqtisodiy faolligi va ilmiy salohiyatini oshiradi, ularning jamiyatdagi rolini mustahkamlaydi. gender tengligini ta'minlash.
Bularning barchasi har yili Jahon banki tomonidan shu nomdagi hisobotda belgilanadigan "ayollar, biznes va qonun" indeksidagi O'zbekiston reytingini yaxshilaydi va O'zbekistonning 2030 yilgacha (BMT) barqaror rivojlanish sohasidagi maqsad va vazifalar bo'yicha qabul qilingan majburiyatlarni bajarishini ta'minlaydi SDG), bu erda" gender tengligini ta'minlash va barcha ayollarning imkoniyatlarini kengaytirish " ustuvor maqsadlardan biridir.