Korrupsiyaga qarshi kurash-yangi O'zbekistonning korrupsiyaga qarshi davlat siyosatining ustuvor yo'nalishi

BMTning korrupsiyaga qarshi konvensiyalari (UNCAC) ishtirokchi davlatlarni korrupsiyaga qarshi kurashish maqsadlari va ustuvor vazifalar majmuini belgilaydigan "samarali, muvofiqlashtirilgan korrupsiyaga qarshi siyosat" ni amalga oshirishga majbur qiladi. Korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha xalqaro va mintaqaviy tashkilotlar ham mamlakatlarni korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha milliy rejalar va strategiyalarni ishlab chiqishga undaydi.

Korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha puxta ishlab chiqilgan strategiya va dasturlar, korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha ixtisoslashtirilgan organlar baholash, muvofiqlashtirish va monitoring sifatini, ularni amalga oshirish uchun javobgarlikni oshiradi. 
2017 yildan boshlab O'zbekistonda korrupsiyaga qarshi tezkor islohotlar boshlandi. O'zbekiston korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida davlat siyosatining ustuvor yo'nalishlarini belgilab beruvchi korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha yillik davlat dasturlarini o'rta muddatli istiqbolda qabul qilish yo'lidan bordi. 
Korruptsiyaga qarshi chora-tadbirlarni amalga oshirishning murakkabligi va murakkabligini hisobga olgan holda, korruptsiyaga qarshi kurash kengroq siyosat va keng ko'lamli ma'muriy, sud-huquq islohotlari, ijtimoiy-iqtisodiy sohadagi islohotlar bilan birlashtirildi, ularning aksariyati shaffoflik, vijdonlilik va hisobdorlikni oshirishga, huquqiy madaniyat va huquqiy ong islohotlarining institutsional salohiyatini oshirishga qaratilgan muhim elementlarni o'z ichiga oladi. Shunday qilib, O'zbekistonning korrupsiyaga qarshi kurash siyosati milliy taraqqiyotning kengroq rejasiga kiritildi. 
Hukumat qarori bilan "barqaror rivojlanish sohasidagi 2030 yilgacha bo'lgan kun tartibini" amalga oshirish bo'yicha tizimli ishlarni tashkil etish maqsadida korrupsiya, ekstremizm va poraxo'rlik ko'lamini ularning barcha ko'rinishlarida kamaytirish chora-tadbirlari SDG-16ni amalga oshirish doirasida milliy vazifa sifatida mustahkamlandi. 
Birlashgan millatlar tashkilotining barqaror rivojlanish maqsadlarining 16-maqsadiga erishish uchun davlat organlari faoliyatining ochiqligi va shaffofligini, shuningdek korruptsiyaga qarshi choralar samaradorligini ta'minlaydigan tizimli islohotlar amalga oshirilmoqda.
Milliy va xalqaro rivojlanish rejalariga integratsiya barqaror rivojlanishni rivojlantirishda idoralararo va xalqaro hamkorlikni rag'batlantirishning samarali usuli ekanligini isbotladi.
"O'zbekiston – 2030" strategiyasida korrupsiya omillarining oldini olish tizimi samaradorligini oshirish, jamiyatda korrupsiyaga nisbatan murosasiz munosabatni shakllantirish bo'yicha ishlarni jadallashtirish vazifasi qo'yildi. Korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha yillik davlat dasturlari mahalliy va idoralararo chora-tadbirlarni amalga oshirishning ustuvor yo'nalishlari va sohalarini belgilaydi.
Korrupsiyaga qarshi maqsadli siyosatni amalga oshirish natijasida O'zbekiston huquq ustuvorligi indeksida 16 pog'onaga, korrupsiyani idrok etish indeksida 32 pog'onaga, elektron hukumatni rivojlantirish indeksida 18 pog'onaga, iqtisodiy erkinlik indeksida 31 pog'onaga, logistika samaradorligi indeksida va global innovatsion indeksda 11 pog'onaga ko'tarildi. 
Korruptsiyani idrok etish bo'yicha yillik milliy tadqiqotlar korruptsiyaga toqat qilmaydigan aholi ulushining barqaror o'sishini ko'rsatmoqda, shuning uchun 2023 yilda korruptsiyaga toqat qilmaydigan va uning zararli oqibatlarini anglaydigan aholi vakillarining ulushi 2022 yilga nisbatan 20 foizga oshdi.
"Korrupsiyaga qarshi kurashish to'g'risida" gi O'zbekiston Respublikasi qonuni bilan mamlakatning korrupsiyaga qarshi siyosatining Qonunchilik asoslari, prinsiplari, yo'nalishlari, uni amalga oshirishning institutsional tizimi belgilangan. Bu korruptsiyaga qarshi barcha chora-tadbirlar va dasturlar uchun huquqiy bazani tizimli ravishda shakllantiradigan asosiy me'yoriy hujjatdir.
Davlat dasturlari loyihalarini ishlab chiqishda barcha vazirlik va idoralar, shuningdek fuqarolik jamiyati institutlari, akademik doiralar, biznes hamjamiyati vakillari faol ishtirok etmoqda. 
An'anaga ko'ra, davlat dasturi loyihasi korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi veb-saytida jamoatchilik muhokamasiga qo'yiladi, ilmiy-tadqiqot muassasalari ishtirokida loyihalarni professional muhokama qilish amaliyoti yo'lga qo'yiladi.
Korrupsiyaga qarshi strategiya va dasturlar loyihalarini ishlab chiqishda mutlaqo barcha manfaatdor tomonlarning keng ishtirokini ta'minlashning turli chora-tadbirlari va usullari ushbu jarayonning shaffofligini ta'minlashga, shuningdek, talab va jamoatchilik talablari, zarur choralar, davlatning imkoniyatlari va majburiyatlari o'rtasidagi muvozanatga erishishga qaratilgan.
Dalillarga asoslangan siyosatni ishlab chiqish davlat organlari tomonidan taqdim etilgan ma'lumotlar, tadqiqot natijalari va uchinchi manfaatdor tomonlar (biznes va akademik hamjamiyat), BMT UNP, OECD, Jahon banki, Greco, FATF kabi xalqaro tashkilotlarning baholari, LDS tavsiyalari, fuqarolik jamiyati institutlari tomonidan o'tkazilgan so'rovlar dalil manbai bo'lib xizmat qiladi, "Yuksalish" umummilliy harakati, jamoatchilik fikrini o'rganish markazi. 
"Statistika" yagona axborot tizimida davlat organlari va tashkilotlari xodimlari tomonidan sodir etilgan korrupsiyaviy jinoyatlar to'g'risidagi statistik ma'lumotlar to'plangan. Korruptsiya to'g'risidagi statistik ma'lumotlarning mavjudligi va sifati davlatning korruptsiyaga qarshi samarali siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirish uchun muhim shartdir. Bu korrupsiyaga qarshi kurashish samaradorligini oshirishga va korrupsiyaga qarshi kurashish strategiyasini eng muammoli yo'nalishlarda o'zgartirishga imkon beradi.
Korrupsiyaga qarshi kurashish faoliyatini amalga oshiruvchi va ishtirok etuvchi organlar va tashkilotlar faoliyatini muvofiqlashtirish uchun O'zbekiston Respublikasining korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha Milliy kengashi tashkil etildi. 
O'zbekistonda korrupsiyaning oldini olish va unga qarshi kurashish sohasida davlat siyosatini shakllantirish va amalga oshirish uchun javobgarlik korrupsiyaga qarshi kurashish agentligiga yuklatilgan bo'lib, uning tashkil etilishi mamlakatning korrupsiyaga qarshi siyosatida jazolashdan profilaktik yondashuvga o'tishni belgilab berdi.
Milliy kengash negizida tashkil etilgan mintaqaviy kengashlar mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan korrupsiyaga qarshi dasturlarni amalga oshirish bo'yicha maxsus sharhlar tayyorlash bo'yicha bir nechta mintaqaviy loyihalarni muvaffaqiyatli amalga oshirdi. Viloyat kengashlari faoliyatini muntazam baholash maqsadida korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha viloyat kengashlari va Toshkent shahar Kengashlarining reyting baholash metodikasi va mezonlari tasdiqlandi. Korrupsiyaga oid qoidabuzarliklar haqida xabar bergan yoki korrupsiyaga qarshi kurashga boshqa yo'l bilan hissa qo'shgan shaxslarni rag'batlantirish mexanizmi joriy etildi.
Parlament nazoratini kuchaytirish maqsadida parlamentning ikkala palatasida korrupsiyaga qarshi kurashish va sud-huquq masalalari bo'yicha qo'mitalar tashkil etildi. Hududlarning vakillik organlarida korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha komissiyalar tashkil etilgan.
Korrupsiyaga qarshi qonun qabul qilingan paytdan boshlab xalqqa xizmat qilishga yo'naltirilgan davlat boshqaruvini tashkil etish va jamoat boshqaruvini takomillashtirish bo'yicha islohotlar izchil amalga oshirilmoqda.
Xususan, litsenziyalash, ruxsat berish va ro'yxatga olish tartib-qoidalari takomillashtirildi. Davlat xizmatlarini raqamlashtirish ko'lamini kengaytirish, fuqaro va davlat o'rtasidagi munosabatlarda byurokratik tartib-qoidalarni bartaraf etish orqali aholiga "servis davlati" tizimi joriy etilmoqda. 2030 yilga kelib elektron davlat xizmatlari ulushini 100 foizga yetkazish rejalashtirilgan.
Elektron hukumat tizimidan raqamli hukumat tizimiga yangi bosqichga o'tish amalga oshirilmoqda.
Yangi O'zbekistonning 2022 – 2026 yillarga mo'ljallangan rivojlanish strategiyasi "korrupsiyasiz Qonunchilik"tamoyili asosida qonunchilikni ishlab chiqishni ta'minlashga alohida ahamiyat berdi. 
Davlat xaridlarining mutlaqo yangi tizimi ishga tushirildi. "Davlat xaridlari to' g 'risida" gi o ' zbekiston Respublikasi Qonunining yangi tahriri qabul qilindi, 2022-yildan boshlab esa davlat xaridlarining barcha tartib-taomillari faqat elektron shaklda amalga oshiriladi. 
Korrupsiyaga qarshi dasturlarning amalga oshirilishini baholash jarayonini raqamlashtirish maqsadida 2022 yildan boshlab O'zbekistonda tegishli vazirlik va idoralarning axborot tizimlari va ma'lumotlar bazalari bilan birlashtirilgan korrupsiya xatarlarini baholashning elektron tizimi elektron hukumatning idoralararo ma'lumotlar uzatish tarmog'i orqali ishga tushirildi.
Barcha davlat organlari va tashkilotlarida korrupsiyaga qarshi ichki nazorat tizimlari joriy etilmoqda, 114 ta davlat organlari va tashkilotlarida, shu jumladan banklarda korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha ichki nazorat tuzilmalari faoliyati yo'lga qo'yildi.
Shuningdek, ichki nazorat tuzilmalari faoliyatini raqamlashtirish va moliyaviy xavflarni kamaytirish maqsadida respublikada birinchi marta elektron platforma ishga tushirildi E-Anticor.uz".
Har yili platformada index.anticorruption.uz.korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi tomonidan davlat organlari va tashkilotlarining "ochiqlik indeksi" natijalari e'lon qilinadi. "Ochiqlik indeksi" ushbu sohada olib borilayotgan ishlarning samaradorligi va samaradorligi asosida baholanadi. 
Davlat qarorlarini qabul qilish jarayonida xolislik, shaffoflik va asoslilikni ta'minlash uchun tegishli huquqiy ma'muriy protsedurani ta'minlash bo'yicha huquqiy va institutsional choralar, shu jumladan inters mojarosini hal qilish choralari qo'llaniladi. 
Shu munosabat bilan O'zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan manfaatlar to'qnashuvi bilan bog'liq munosabatlarni tartibga solishga qaratilgan "manfaatlar to'qnashuvi to'g'risida" gi tegishli qonun imzolandi.
Hukumat qaroriga ko'ra, 2019 yilda mamlakatda kapital qurilish va oliy ta'lim sohalarida "korrupsiyasiz maydon" loyihasi amalga oshirilishi boshlangan. Shunday qilib, korruptsiyaga qarshi siyosat korruptsiya xavfi yuqori bo'lgan sohalar va sohalarga qaratilgan bo'lib, ular tadqiqot orqali aniqlanadi. Korrupsiyaga qarshi sektor dasturlarini amalga oshirishning ijobiy tajribasi uning sog'liqni saqlash, davlat xaridlari va bank sohalariga tarqalishini rag'batlantirdi.