2023 yilda mas'ul rahbarlarga biriktirilgan yoshlarning 331 ming nafari hayotda o'z o'rnini topishga muvaffaq bo'ldi

Yoshlar siyosati-yangi O'zbekiston islohotlarining ustuvor yo'nalishi 

O'zbekiston Markaziy Osiyodagi eng zich joylashgan mamlakat bo'lib, ulkan insoniy salohiyatga ega. Aholining 60 foizdan ortig'ini yoshlar tashkil etadi. Respublikada har yili millionga yaqin bola tug'iladi. Yosh avlodning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishga, shuningdek, bolalar va yoshlarning ijtimoiy himoyasini kuchaytirishga qaratilgan tegishli normativ-huquqiy baza yaratildi.
Konstitutsiyada yoshlarning ta'lim va kasb olish, mutaxassisligi bo'yicha ish bilan ta'minlash, sog'lig'ini saqlash, oila qurish huquqlari mustahkamlangan. O'z navbatida, "yoshlarga oid davlat siyosati to'g'risida" gi qonun sohadagi davlat siyosatining maqsad va tamoyillarini, yoshlarni huquqiy va ijtimoiy himoya qilish, ularning ta'lim olish huquqini ta'minlash, iqtidorli yigit-qizlarni davlat tomonidan qo'llab-quvvatlash masalalarini qamrab oladi. Shunday qilib, qonunga muvofiq vakolatli davlat organlari, shuningdek, yoshlar manfaati uchun faoliyat yuritadigan jamoat birlashmalari tashkil etildi. Ular orasida O'zbekiston Respublikasi yoshlar ishlari agentligi, O'zbekiston yoshlar Ittifoqi va boshqa bir qator nodavlat birlashmalar bor.   
Mamlakatda yoshlar siyosati masalalari aks etgan 20 dan ortiq qonun hujjatlari mavjud. Xususan, bular "jismoniy tarbiya va sport to' g 'risida", "ta' lim to ' g 'risida", "bola huquqlarining kafolatlari to' g 'risida", "voyaga yetmaganlar o' rtasida qarovsizlik va huquqbuzarliklarning oldini olish to ' g 'risida", "volontyorlik faoliyati to' g 'risida" gi qonunlar, Prezidentning 70 dan ortiq farmon va qarorlari, Vazirlar Mahkamasi, vazirliklar, qo ' mitalarning 200 dan ortiq normativ-huquqiy hujjatlari va boshqa idoralar. Bundan tashqari, O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi mamlakat yosh avlodining huquq va manfaatlarini himoya qilishning muhim huquqiy asosi bo'lgan bolalar va yoshlar huquqlari bo'yicha qator xalqaro bitimlarni ratifikatsiya qildi.
Xorijiy tajribadan samarali foydalanish va sohada xalqaro hamkorlikni rivojlantirish maqsadida 13 nafar xorijiy yoshlar tashkiloti bilan aloqalar yo'lga qo'yildi. 2018 yilda O'zbekiston Shanxay hamkorlik tashkiloti yoshlar Kengashiga, 2020 yilda esa mustaqil davlatlar Hamdo'stligi yoshlar Kengashiga teng huquqli a'zo sifatida qabul qilindi. Aytgancha, O'zbekistonda yoshlar siyosati sohasida olib borilayotgan ishlar jahon miqyosida e'tirof etilmoqda. O'tgan yili yoshlar taraqqiyoti indeksiga ko'ra, O'zbekiston yoshlar siyosati sohasidagi eng tez rivojlanayotgan davlatlardan biri sifatida tan olindi. Shuningdek, O'zbekiston BMT tomonidan "yoshlar strategiyasi - 2030"ni namunali amalga oshirish bo'yicha dunyoning o'nta mamlakati qatoriga kiritilgan. 
Shuni ta'kidlash kerakki, O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasiga saylangan yoshlarning ulushi deputatlar umumiy sonining olti foizidan ortig'ini tashkil etadi. Xususan, so'nggi yillarda O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati va Qonunchilik palatasi huzurida yoshlar masalalari bo'yicha komissiya va yoshlar parlamenti tashkil etildi. Yoshlar parlamenti a'zolari yosh vatandoshlarning fikrlari asosida shakllantirilgan qonun hujjatlariga tegishli o'zgartish va qo'shimchalar kiritish bo'yicha takliflar tayyorlash bo'yicha ish olib bormoqda. Shuningdek, ular MDH ishtirokchi davlatlarining yoshlar parlamentlararo Assambleyasi majlislarida, yirik xalqaro konferensiyalar va forumlarda ishtirok etadilar. 
Ish samaradorligini oshirish va yoshlar siyosati sohasidagi ustuvor vazifalar bajarilishi monitoringini amalga oshirish maqsadida parlament quyi palatasi a'zolaridan iborat ishchi guruhlar tashkil etilib, ular hududlarda doimiy tadqiqotlar olib boradi. Davlatimiz rahbarining tashabbusi va amaliy ko'magi tufayli mamlakatda yoshlar siyosati yangi bosqichga ko'tarildi va muvaffaqiyatli amalga oshirilmoqda. Shunday qilib, 2017 yildan beri respublikada O'zbekiston yoshlar kuni keng nishonlanib kelinmoqda.
Yoshlarning ijtimoiy huquqlarini himoya qilish borasida katta ishlar amalga oshirilmoqda. Shunday qilib, ishsiz yoki ijtimoiy yordamga muhtoj yigitlar va qizlarni o'z ichiga olgan "yoshlar daftarchasi" mexanizmi joriy etildi. Ularni tadbirkorlikka jalb qilish uchun imtiyozli kreditlar beriladi, kasb-hunar ta'limi va malaka kurslari tashkil etiladi. Hunarmandchilik bilan shug'ullanadigan yoshlar kerakli jihozlarni olishadi. Mahalliy hokimiyat organlari tomonidan qishloq xo'jaligi bilan shug'ullanmoqchi bo'lgan o'g'il - qizlarga, shuningdek chorvachilik faoliyatini olib borish uchun chorva mollariga bo'sh va foydalanilmayotgan yerlar ajratiladi. Bundan tashqari, "yoshlar - bizning kelajagimiz" jamg'armasi tashkil etildi, uning mablag'lari "yoshlar daftariga"kiritilgan yoshlarni qo'llab-quvvatlash uchun ishlatiladi. 
Shuni ta'kidlash kerakki, 2023 yilda mas'ul rahbarlarga davlatning alohida e'tiboriga muhtoj bo'lgan 396 ming nafar yoshlar vakillari biriktirilgan bo'lib, ular bilan yakka tartibda ishlash orqali 331 ming nafar yoshlar hayotda o'z o'rnini topishga muvaffaq bo'lishdi. 94 ming kishi ish bilan ta'minlangan, yana 56 ming yoshlar kasb-hunarga o'rgatilgan.
Joriy yilda yoshlar yetakchilarining tavsiyasiga ko'ra 338 ming nafar yigit-qizga jami 444 milliard so'mlik yordam ko'rsatildi. Jumladan, 49 453 nafar talabaga o'qish uchun haq to'lash uchun mablag ' ajratildi (132 milliard so'm), 18 544 nafar ishsiz yoshlarga 59,8 milliard so'mlik asbob-uskunalar va asbob-uskunalar ajratilib, mahallalarda ish bilan ta'minlandi. Shuningdek, 17 321 nafar ishsiz fan, chet tili, zamonaviy kasb va haydovchilik (26 milliard so'm) ni o'qitish xarajatlari ham to'langan. 7605 nafar uyushmagan yoshlar safarbarlik chaqiruvi zaxirasiga chaqirilib, ular uchun 39,4 milliard so'm harbiy yig'imlar to'langan. 31 459 nafar nogiron va kasal yoshlarga tibbiy xizmatlar ko'rsatildi (38,1 mlrd so'm).
Bundan tashqari, fermer xo 'jaligi, tadbirkorlik, pasport rasmiylashtirish, tanlovlarda ishtirok etish, vaqtincha yashash va loyihalarni amalga oshirish uchun ijtimoiy himoyaga muhtoj bo' lgan 213 651 nafar yigitga 135,7 mlrd so 'm miqdorida moliyaviy yordam ko' rsatildi. Bunda har bir mahallada yoshlarni ish bilan ta'minlash dasturi amalga oshirilmoqda. Shunday qilib, joriy yilda 236 ming ishsiz yigit-qizlar, 189 ming maktab bitiruvchilari ish bilan ta'minlandi.    
Davlat siyosatining yana bir ustuvor yo'nalishi yosh avlodni barkamol shaxslar tomonidan tarbiyalash va o'qitishdir. Shu sababli bolalarning maktabgacha ta'lim olish imkoniyati 3,5 baravar, eng yuqori darajaga esa uch baravar oshdi. Qisqa vaqt ichida 224 ming qizga oliy o'quv yurtlarida o'qish uchun besh trln so'mga imtiyozli ta'lim kreditlari berildi. Agar maxsus kvota asosida bakalavrda uch mingdan ortiq qiz o'qisa, davlat mablag'lari hisobidan magistraturada o'n mingdan ortiq. 30 yoshgacha bo'lgan, falsafa doktori, fan doktori, professor darajasiga ega bo'lgan yoshlarning ulushi ortib bormoqda. 
Yoshlarning qobiliyatlarini ro'yobga chiqarish, ularning iste'dodlarini qo'llab-quvvatlash va rag'batlantirish uchun maktablarda, kasb-hunar ta'limi muassasalarida va oliy o'quv yurtlarida o'tkaziladigan beshta tashabbus Olimpiadasi tashkil etildi. Iqtidorli yigit-qizlarni qo'llab-quvvatlash maqsadida Toshkentdagi yoshlar ijod saroyida kecha-kunduz ishlaydigan birinchi ijodiy Park tashkil etildi. Bundan tashqari, ikki million yoshlar "Zakovat" va boshqa intellektual o'yinlarda ishtirok etishdi, olti milliondan ortiq yoshlar esa yosh kitobsevarlar harakatiga qo'shilishdi.  
Shuni ta'kidlash kerakki, O'zbekiston dunyoning intellektual poytaxti sifatida tan olingan. O'zbekistonlik yosh shaxmatchilarning Jahon shaxmat Olimpiadasidagi g'alabasi mamlakat tarixidagi muhim voqealardan biri bo'ldi. Respublikamiz birinchi marta 2026 yilgi shaxmat olimpiadasini o'tkazish huquqini qo'lga kiritdi. Intellektual sport turini rivojlantirish maqsadida zamonaviy infratuzilma bilan jihozlangan xalqaro shaxmat maktabi foydalanishga topshirildi. Ushbu muassasa yiliga 1700 nafar yigit-qizlarni o'qitishga, 7500 nafar yoshlarni tadbirlar bilan qamrab olishga qodir. Bu yerda xalqaro musobaqalar, xususan, jahon va Osiyo chempionatlari, shuningdek, Universiada o'tkazish uchun barcha sharoitlar yaratilgan. 
2024-yilda viloyatlardagi yoshlar bilan manzilli ishlashning sakkizta yo'nalishi bo'yicha ustuvor vazifalar va tegishli maqsadlar qo'yildi. Har bir viloyat, vazirlik va idorada yoshlar bilan ishlashga yangicha yondashuv joriy etilmoqda. Yoshlar rahbarining tavsiyasiga binoan ko'rsatilayotgan yordam turlari o'zgartiriladi. Yigit-qizlarni zamonaviy kasblarga o'rgatishga alohida e'tibor qaratilmoqda. Hududlarda qo'shimcha infratuzilma quriladi, yoshlarning bo'sh vaqtini to'liq tashkil etish va ularning iste'dodini ro'yobga chiqarish uchun zarur shart-sharoitlar yaratiladi.
Bir so'z bilan aytganda, O'zbekistonda yoshlar bilan ishlash keng ko'lamli bo'lib, barcha rahbarlar va keng jamoatchilik uchun strategik muhim vazifadir. Axir, yosh avlodni qo'llab-quvvatlash, uning qonuniy huquq va manfaatlarini himoya qilish ko'p jihatdan davlatimizni yanada rivojlantirish yo'lini belgilab beradi.

Madina Baratova,
Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati 
O ' Zbekiston Respublikasi