Taqdir bilan oldindan belgilangan Vatan

O'tgan yili jamoatchilik koreyslarning O'zbekistonda yashashining 85 yilligini va mamlakat bilan ertalabki tazelik bilan diplomatik munosabatlar o'rnatilganining 30 yilligini nishonladi.
Koreya diasporasi O'zbekistonning ko'p millatli xalqining ajralmas qismiga aylandi. Uning vakillari ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish, do'stlikni mustahkamlash, yoshlarni tarbiyalashga munosib hissa qo'shmoqda. Ular ta'lim, sog'liqni saqlash, madaniyat va sport sohalarida fidokorona mehnat qiladilar, biznes bilan muvaffaqiyatli shug'ullanadilar. O'zbek koreyslarining xizmatlari davlat tomonidan yuqori baholandi 300 nafar ilg'orchilar mukofotga sazovor bo'ldi. 1991 yilda O'zbekiston Koreya madaniy markazlari assotsiatsiyasi (AKKSU) tashkil etildi, uning tarkibiga olimlar, jurnalistlar, ishbilarmonlar va yosh faollar jamiyati kiradi. 
O'zbekistonda Koreya diasporasi qanday yashashi va rivojlanishi haqida oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati, Koreya madaniy markazlari assotsiatsiyasi raisi Viktor Pak bilan suhbat. 
- Koreyslarning ko'chib ketishining sabablari nimada va o'zbek jamiyatiga integratsiya qanday o'tdi?
- Koreyslarning uzoq Sharqdan ko'chirilishi 1937 yilda Stalinning buyrug'i bilan sodir bo'lgan. E'lon qilingan sabablardan biri — sobiq SSSRning Yaponiya va Koreya bilan chegaradosh hududlaridagi murakkab vaziyat, shuning uchun hukumat ommaviy deportatsiya to'g'risida qaror qabul qildi. Ota-bobolarimiz shaxsiy buyumlari va hujjatlarini yig'ishga ulgurmay, uzoq safarga chiqishdi. Primoryeda sotib olingan hamma narsa yillar davomida qoldirilishi kerak edi. O'zbekiston va Qozog'istonga bu yo'l oson va fojiali emas edi.
Yangi joyda men yana boshlashim kerak edi. Dastlabki yillar eng qiyin bo'ldi. Ammo bu erda ko'chmanchilarga tushunish va rahm-shafqat bilan munosabatda bo'lgan mahalliy aholining yordami katta ahamiyatga ega edi. O'zbekiston qiyin paytlarda hech kimga uy va non berishdan bosh tortmaganidan haqli ravishda faxrlanadi. Aynan o'sha og'ir yillarda koreys va o'zbek xalqlarining mustahkam do'stligi vujudga keldi. 
Albatta, bobolarimiz va ota-onalarimiz avlodi uchun bu oson emas edi. Tugay va ilgari ishlov berilmagan erlarni gullab-yashnayotgan bog'lar va dalalarga aylantirish uchun ular qancha mehnat sarflaganliklarini tasavvur qilish qiyin. Bu Titanik mehnat paxta, guruch, kenaf, makkajo'xori, sabzavot va mevalarning rekord hosildorligiga olib keldi. 1948 yildan 1976 yilgacha bo'lgan davrda 138 koreys Sotsialistik mehnat qahramoni unvoniga sazovor bo'ldi. "Shimoliy yulduz" kolxozining mashhur raisi kim Pen Xva ushbu mukofot bilan ikki marta taqdirlangan. "Shimoliy yulduz", Sverdlov nomi, "siyosiy bo'lim", "Pravda" va boshqalar kabi "koreys kolxozlari fenomeni" tushunchasi nafaqat rivojlangan qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishi, balki o'sha davr uchun rivojlangan infratuzilmasi bilan ham mashhur bo'lganligi bejiz emas. O'zbekistonda o'z Vatanimizni topdik. Keksa avlod vakillari bugungi farovonlikning asoslarini yaratdilar. 
- O'zbekiston jamiyati bag'rikenglik bilan ajralib turadi. Milliy asosda, dinda farq yo'q. Noyob madaniyat va boy an'analarga ega koreys diasporasi vakillari buni qanday his qilishadi? 
- Men butun umrim O'zbekistonda yashaganman va hech qachon milliy zulmni his qilmaganman. Biz turli tillarda erkin o'rganamiz va muloqot qilamiz. Mamlakatda koreys tilida o'qitiladigan maktablar va kurslar mavjud. U Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti, Nizomiy nomidagi pedagogika universitetida yetishtirilmoqda. O'zbekistonda Koreyaning yetakchi oliy o'quv yurtlari — Puchon, Inha, Yeju va boshqalarning filiallari ochildi. Milliy madaniy markazlar faoliyati davlat tomonidan qo'llab-quvvatlanadi. Har bir mintaqada milliy markazlarni o'z ichiga olgan do'stlik uylari va NNTlar mavjud. Uyushma va uning tuzilmalarining moddiy-texnika bazasini mustahkamlash maqsadida har yili grant loyihalari tanlovi e'lon qilinadi. O'tgan yili koreyslar ko'chirilganining 85 yilligi va O'zbekiston va Koreya o'rtasida diplomatik munosabatlar o'rnatilganining 30 yilligi nishonlandi, bizning uyushmamiz ham xuddi shunday yoshga to'ldi. Xalqlar do'stligi saroyida millatlararo munosabatlar va xorijiy mamlakatlar bilan do'stlik aloqalari qo'mitasi hamda Koreya madaniy markazlari assotsiatsiyasi tomonidan tashkil etilgan gala-konsert ushbu muhim sanalarga bag'ishlandi.
Biz har yili Chusok hosilini nishonlaymiz, yil boshida — Sollal (oy taqvimiga ko'ra yangi yil). Koreyslar o'z salohiyatlarini erkin amalga oshiradilar, taniqli ishbilarmonlar, madaniyat arboblari, davlat xizmatchilari bo'lishadi. Bu mamlakatimiz madaniyatlarning xilma-xilligini qadrlashini aniq ko'rsatib turibdi. 
- Viktor Nikolaevich, Koreya madaniy markazlari Assotsiatsiyasining raisi sifatida, nima bilan shug'ullanishini batafsil aytib bering.
- O'zbekistonning Koreya madaniy markazlari assotsiatsiyasi diasporamiz vakillarini birlashtirish, ularga til, madaniyat va urf-odatlarni o'rganishga yordam berish, shuningdek, uning hayotini yanada yorqinroq va qiziqarli qilish uchun mo'ljallangan. Uyushma bo'limlari deyarli har bir viloyatda, Toshkentda esa har bir tumanda mavjud. Ularda krujkalar ishlaydi. Bizning oltin fondimiz-bu erda do'stlar va hamfikr odamlarni topadigan pensiya jamg'armasi odamlari an'analarni saqlashga hissa qo'shadilar.
Biz hayotning barcha sohalarini qamrab olishga intilamiz. Diaspora yangiliklari haqida "o'zbekistonlik koreyslar" gazetasi va Koryotv YouTube kanalidan bilib olishingiz mumkin. AKKSU xalqaro hamkorlik sohasida ham faol. Biz hukumat delegatsiyalarini qabul qilamiz, o'zbekistonlik faollar Koreya Respublikasiga malaka oshirish, tajriba almashish, tarixiy Vatan madaniyati va turmush tarzi bilan tanishish uchun tashrif buyurishadi. O'tgan yilning oxirida assotsiatsiya Incheon metropoliteni bilan o'zaro anglashuv va o'zaro hamkorlik memorandumini imzoladi. Hujjatda Inchon shahrida xorijiy koreyslar ishlari boshqarmasi ochilishi va O'zbekistonda koreyslar tarixi muzeyi tashkil etilishi ko'zda tutilgan. 
Shuningdek, AKKTSU qoshida koreyslar-tadbirkorlar klubi Koryoin faoliyat ko'rsatmoqda, bu bizning ishbilarmonlarimizga tajriba almashish, ishbilarmonlik va do'stlik aloqalarini o'rnatish, loyihalarni boshlash uchun resurslarni birlashtirishga yordam beradi. Shinsedae yoshlar markazi faol yoshlarni, millatning bo'lajak rahbarlarini shakllantirishga qaratilgan. Muvaffaqiyatli ishbilarmonlar o'zlarining to'plangan tajribalarini o'sib borayotgan smenaga o'tkazadilar, ustoz sifatida harakat qiladilar, jamoani boshqarish va ishlashga o'rgatadilar.
- Yoshlar hozir mobil. Bundan tashqari, uning qobiliyatlarini namoyon qilish uchun barcha sharoitlar yaratilgan. O'zbek koreyslarining yosh avlodining afzalliklari qanday? Mamlakatdan chiqib ketish kuzatilmayaptimi? Axir, bu tendentsiya vaqt o'tishi bilan diasporaning qarishiga va uning asta-sekin yo'q bo'lib ketishiga olib keladi.
- Darhaqiqat, hozirda ko'plab mehnatga layoqatli koreyslar Janubiy Koreyaga ketmoqdalar. Buning sababi yuqori daromad. Ammo biz bu erda koreyslarning salohiyatini ro'yobga chiqarishga yordam beramiz.
Shunday qilib, bir necha yillardan buyon "Shinsedae" yoshlar markazi va Koreya Respublikasi elchixonasi ko'magida "Koryoin" O'zbekiston tadbirkor-koreyslar klubi eng yaxshi biznes g'oya uchun tanlov o'tkazmoqda. Uning maqsadi yoshlarimizni g'oyalar yaratishga va biznes ochishga undashdir. 
Tanlovdan so'ng ishtirokchilarga taniqli koreys tadbirkorlaridan mentorlar tayinlanadi. Murabbiylar rahbarligida startaplar loyihani yakunlamoqda. Tajribali ishbilarmonning bahosini olish qimmatga tushadi. Va bu faqat bitta misol. Tanlovdan so'ng ko'plab ishtirokchilar investorlarni topdilar va rejalarini amalga oshirdilar.
- O'zbekistonda Koreyadan kelgan muhojirlarning mavjudligi ikki mamlakatning davlatlararo munosabatlarini o'rnatishga ta'sir qildimi va har bir tomon uchun o'zaro hamkorlik nima berdi? 
- O'zbekistonda kuchli koreys diasporasi mavjudligi mamlakatlarimiz o'rtasidagi munosabatlar strategik sheriklik darajasiga yetishida muhim rol o'ynadi. Xalqlarimizni bog'laydigan ko'prik vazifasini aynan o'zbekistonlik koreyslar bajaradi. Koreya Respublikasi chet elda muvaffaqiyatga erishgan vatandoshlari bilan faxrlanadi va ularni butun dunyoda qo'llab-quvvatlaydi. 
Mamlakatlarimiz o'rtasidagi munosabatlar ikkala tomonga ham ko'p narsalarni berdi. Keling, 2022 yilgi statistik ma'lumotlarni ko'rib chiqaylik. Koreya Respublikasi O'zbekiston bilan tashqi savdo aylanmasi bo'yicha beshinchi o'rinni egallaydi. Biz 48,1 million dollarga eksport qilamiz va 2 milliard 292,5 million dollarga import qilamiz.
Janubiy Koreya O'zbekistonning islohotlari va jadal rivojlanishini qo'llab-quvvatlaydi. So'nggi muhim tashabbuslar orasida "elektron hukumat" va "raqamli" iqtisodiyotni rivojlantirish uchun 330 ming dollar, AGMKDA Nodir metallarni qayta ishlash bo'yicha tajriba sexini ochish uchun 12 million dollar, yil davomida qulupnay etishtirish uchun zamonaviy koreys texnologiyalarini joriy etish loyihasi uchun 3,7 million dollar ajratilgan. 
O'zbekiston talabalari uchun Koreya Respublikasining eng yaxshi universitetlarida ta'lim olish imkonini beruvchi grantlar mavjud. O'z navbatida, Koreya oliy o'quv yurtlari O'zbekistonda filiallar ochmoqda. Asosiysi, sheriklar bu erda to'xtamaydi. Bizning munosabatlarimiz chuqurlashadi, mustahkamlanadi va har ikki tomonga ham ko'proq foyda keltiradi.