O‘zbekiston va YUNESKO o‘rtasidagi hamkorlik turizm uchun yangi ufqlarni ochmoqda

O‘zbekiston tobora muhim xalqaro turizm yo‘nalishi sifatida o‘zini namoyon qilmoqda. Boy madaniy meros va noyob tabiiy landshaftlarning uyg'unligi mamlakatni sayohatchilarga Buyuk Ipak yo'lining haqiqiy xazinasi sifatida ochib beradi. Shuni inobatga olgan holda, YUNESKO bilan hamkorlik alohida ahamiyat kasb etadi: obidalar va hududlarni Jahon merosi ob’ektlari sifatida e’tirof etish ularni jahon miqyosida targ‘ib qilish, sayyohlar orasida qiziqish uyg‘otish va O‘zbekistonning jahon turizm industriyasidagi o‘rnini mustahkamlash imkonini beradi.

Bugungi kunda mamlakatimizda joylashgan ettita ob'ekt YuNESKOning Jahon merosi ro'yxatiga kiritilgan, shu jumladan uchta transchegaraviy. Ularning har biri turistik marshrutlarni rivojlantirishda muhim rol o‘ynaydi, xorijlik mehmonlar oqimining ko‘payishiga hissa qo‘shadi va biznes, mehmonxona sektori, xizmat ko‘rsatish sohasi va transport infratuzilmasi uchun yangi imkoniyatlar ochadi.

Masalan, Xivadagi Ichanqal’a “ochiq osmon ostidagi muzey shahri” bo‘lib, o‘rta asrlar sharq shahri atmosferasini saqlab qolgan. Uning ko'chalarida sayr qilib, sayyohlar 19-asr masjidlari, madrasalari va saroylari yonma-yon turgan islom me'morchiligi tarixiga sho'ng'ishadi. Viloyatning eng qadimiy shaharlaridan biri bo‘lgan Buxoro Ipak yo‘lining haqiqiy madaniyat markazi qiyofasini saqlab qolgan. Ismoil Somoniy maqbarasi, 17-asrga oid mahobatli madrasalar va minoralar shaharni madaniy turizmning noyob maskaniga aylantiradi. Amir Temur tug‘ilib o‘sgan Shahrisabz shahri siyosiy va ma’naviy hayot markazi bo‘lgan Temuriylar davriga oid yodgorliklar bilan sayyohlarni o‘ziga tortadi. Madaniyatlar chorrahasi sifatida e’tirof etilgan Samarqand sivilizatsiyalar uchrashuvining ramzi bo‘lib qolmoqda: Registon majmuasi, Gur-e-Amir maqbarasi, Shoh-i-Zinda nekropoli, Ulug‘bek rasadxonasi haqli ravishda butun mamlakatning o‘ziga xos belgilari hisoblanadi.

Butunjahon merosi roʻyxatiga madaniy obʼyektlar bilan bir qatorda tabiiy obʼyektlar ham kiritilgan. O'zining biologik xilma-xilligi bilan mashhur G'arbiy Tyan-Shan ekoturizm va trekking uchun mashhur joy hisoblanadi. Bu yerda siz o‘simlik va hayvonot dunyosining noyob turlarini uchratishingiz, dunyoga mashhur mevali daraxtlar paydo bo‘lgan tabiiy muhitni his qilishingiz mumkin. Turonning moʻʼtadil choʻllari oʻzining ekstremal tabiiy sharoiti va xilma-xil ekotizimlari bilan sayohatchilarni hayratga soladi, bu esa bu manzilni sarguzashtchilar va ekoturistlar uchun ayniqsa jozibador qiladi. Sharq va G‘arbni bog‘lovchi Ipak yo‘lining Zarafshon-Qoraqum yo‘lagi sayyohlarga asrlar davomida savdo va madaniy almashinuv markazi bo‘lib kelgan qadimiy karvon yo‘llari bo‘ylab sayohat qilish imkonini beradi.

Ushbu obyektlarning har biri nafaqat sayyohlik yo‘nalishlarining asosini tashkil etadi, balki O‘zbekiston brendini xalqaro miqyosda tanitishning muhim vositasiga aylanadi. Butunjahon merosi ob’ektlarini targ‘ib qilish xorijiy turoperatorlar o‘rtasida mamlakatimizga bo‘lgan qiziqishni oshiradi, xorijiy tashriflar ko‘payishiga xizmat qiladi, yangi ish o‘rinlari yaratiladi va iqtisodiy taraqqiyotga sezilarli hissa qo‘shadi. Turizm nafaqat xizmat ko‘rsatish sohasi, balki O‘zbekistonning ochiq, zamonaviy va jadal rivojlanayotgan davlat sifatidagi nufuzini mustahkamlashning strategik resursiga aylanib bormoqda.

Barqaror turizmni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Tabiiy obyektlarning Jahon merosi ro‘yxatiga kiritilishi noyob ekotizimlarni ehtiyotkorlik bilan boshqarish zarurligini ta’kidlasa, madaniy yodgorliklar kelajak avlodlar uchun tarixiy merosni asrab-avaylash muhimligini eslatib turadi. Ushbu yondashuv turizmni nafaqat tashrif buyuruvchilar uchun jozibador qiladi, balki ekologiya va madaniy diplomatiya nuqtai nazaridan ham uyg'un qiladi.

Shu nuqtai nazardan, 2025-yilda Samarqand shahri YUNESKO Bosh konferensiyasining 43-sessiyasiga mezbonlik qilishi, ayniqsa, ramziy ma’noga ega. Ushbu keng ko'lamli tadbir 40 yil ichida birinchi marta Frantsiya poytaxti tashqarisida o'tkaziladi. Forum 200 ga yaqin davlatdan delegatlarni jamlaydi va O‘zbekistonning sayyohlik salohiyatini namoyish etish uchun o‘ziga xos platforma bo‘ladi. Mamlakat uchun mazkur tadbir jahon turizmi va sivilizatsiyalar muloqoti markazi maqomini mustahkamlash, soha va xalqaro hamkorlikni rivojlantirish uchun yangi ufqlarni ochishda muhim qadam bo‘ladi.

Turizm qoʻmitasi raisi
Umid Shodiev