Obid Hakimov: O‘zbekiston tashabbuslari ikki tomonlama va ko‘p tomonlama formatdagi hamkorlikni faollashtirmoqda

O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2—4-iyul kunlari davlat tashrifi bilan Ozarbayjonda bo‘ldi, uning doirasida Oliy davlatlararo kengashning ikkinchi majlisi bo‘lib o‘tdi.

Mamlakatimiz rahbari 4 iyul kuni Iqtisodiy hamkorlik tashkilotining (EKO) 17-sammitida ishtirok etib, murakkab geosiyosiy beqarorlik sharoitida uni rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlarini belgilab berdi.
O‘zbekiston va Ozarbayjon Iqtisodiy hamkorlik tashkilotiga a’zo. Shu bois mamlakatimiz rahbarining Ozarbayjonga davlat tashrifi va EKO sammitidagi ishtiroki nafaqat ittifoqdosh Ozarbayjon, balki O‘zbekistonning mintaqadagi ko‘plab hamkorlari bilan ham hamkorlikni yanada rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlarini aniqlashtirish va soatlarni sinxronlashtirish imkonini berdi.
So‘nggi yillarda O‘zbekiston va Ozarbayjon o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy va sarmoyaviy hamkorlik ikki tomonlama munosabatlarning strategik xususiyatini aks ettiruvchi jadal rivojlanib borayotganini namoyish etdi.
Oxirgi sakkiz yil davomida tovar ayirboshlashda ta’sirchan o‘sish dinamikasi kuzatildi – 7,8 baravar, 2024 yilda 253 million dollarga yetdi. O‘zbekistonning Ozarbayjonga eksporti 7,5 baravar oshib, 208 million dollarni, import esa to‘qqiz baravarga (2024 yilda 45 million) oshdi. Sarmoyaviy hamkorlik ham faol rivojlanmoqda, sanoat, qishloq xo‘jaligi, energetika, farmatsevtika sohalarida qo‘shma loyihalar amalga oshirilmoqda. Agar 2017-yilda Ozarbayjondan O‘zbekistonga 142 ming dollar jalb etilgan bo‘lsa, 2024-yilda 79,5 million dollarni tashkil etdi. Ustav kapitali 500 million dollar boʻlgan Ozarbayjon-Oʻzbekiston investitsiya kompaniyasi faoliyat koʻrsatmoqda. Mamlakatimizda Ozarbayjon kapitali ishtirokidagi korxonalar soni 2025-yil aprel oyi oxirigacha 178 tadan (2019-yil) 278 taga yetdi. Oʻz navbatida, Ozarbayjonda Oʻzbekiston kapitali ishtirokida Oʻzbekiston avtomobillarini yigʻish, pillachilik va toʻqimachilik klasterlarini ochish boʻyicha sanoat kooperatsiyasi loyihalari amalga oshirildi. Hojig‘abul shahrida “Azermash SR” zavodi negizida “UzAuto Motors” aksiyadorlik jamiyati va “SamAvto” MChJ qo‘shma korxonasining ishlab chiqarish liniyasi ishga tushirildi.
Qishloq xo‘jaligi sohasida ham kooperatsiya faol rivojlanmoqda.
Ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borishning o‘tgan yili sinovdan o‘tkazilgan yangi modeli iqtisodiy hamkorlikni jadal rivojlantirishga xizmat qilmoqda. U O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi doirasida turkiy davlatlarning savdo salohiyatini kengaytirishga qaratilgan tadqiqotlar olib borish bo‘yicha tahliliy markazlar forumini tashkil etish doirasida tashkil etilgan. O‘zbekiston Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazining Ozarbayjon tahliliy markazlari bilan o‘zaro hamkorligi doirasida hamkorlik bo‘yicha aniq takliflar ishlab chiqilib, ulardan 33 tasi O‘zbekiston Vazirlar Mahkamasining tegishli farmoyishi bilan tasdiqlanib, amalga oshirilmoqda.
O‘zbekiston Prezidentining Ozarbayjonga davlat tashrifi arafasida Xivada birinchi parlamentlararo forum, Bokuda Hududlar forumi bo‘lib o‘tdi. Yaqinda Andijonda birinchi rektorlar forumi tashkil etildi. O‘zbekistonda Ozarbayjon bog‘i va noyob Sea Breeze sayyohlik majmuasini yaratish bo‘yicha loyihalar faol tayyorlanmoqda. Tashrif doirasida Boku shahridagi “O‘zbekiston” istirohat bog‘i qurilishiga start berildi va mamlakatimizning Ozarbayjondagi elchixonasining yangi binosi foydalanishga topshirildi.
Davlatimiz rahbari ushbu tadbir ikki davlat o‘rtasida diplomatik munosabatlar o‘rnatilganining 30 yilligi nishonlanayotgan yili bo‘lib o‘tayotganini alohida ta’kidladi.
Muzokaralar chog‘ida yaqin yillarda o‘zaro tovar ayirboshlash va investisiyalar hajmini milliard dollarga yetkazish bo‘yicha qo‘shma chora-tadbirlar ko‘rish bo‘yicha kelishuvlarga erishildi. Savdo va hamkorlikni rivojlantirish bo'yicha alohida dastur qabul qilindi. Ikki tomonlama hamkorlik samaradorligini oshirish uchun qo‘shma investitsiya kompaniyasi faoliyati kengaytiriladi, yangi formatlar – Tadbirkorlar kengashi va Sanoat-iqtisodiy zonalar forumi tashkil etiladi.
Transport o‘zaro bog‘liqligini mustahkamlashga alohida e’tibor qaratilmoqda. O‘zbekiston yuk tashish hajmi chorakga oshdi. Ularning yillik hajmi bir million tonnadan oshadi. Elektr energiyasini Yevropaga eksport qilish bo‘yicha qo‘shma loyihani tayyorlashni jadallashtirish bo‘yicha ham kelishuvga erishildi.
Shu bilan birga, O‘zbekiston va Ozarbayjon o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy va sarmoyaviy hamkorlik salohiyati hali ro‘yobga chiqmagani, erishilgan kelishuvlar hamkorlikni yanada kengaytirish uchun yangi istiqbollarni ochmoqda.
Hozirgacha uchinchi davlatlardan olib kelingan, respublikamiz bozorlarida xaridorgir mahsulotlarni birgalikda ishlab chiqarish katta istiqbolga ega.
Har ikki tomon qiyosiy ustunlikka ega bo‘lgan sohalarda (vinochilik, anorchilik, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini sanoatda qayta ishlash) sa’y-harakatlarni birlashtirishda katta imkoniyatlar mavjud. Bundan tashqari, hamkorlik va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari bilan uchinchi mamlakatlar bozorlariga birgalikda chiqish raqobatdosh ustunliklarni mustahkamlaydi va yangi marralarni zabt etadi.