Yangi O‘zbekistonning bunyodkorlik salohiyati

Zamonaviy va shinam uylar, qulay infratuzilma. Odamlarning farovon hayot kechirishi uchun sharoit yaratish. Yurtboshimizning g‘oyalari va shaxsiy tashabbusi asosida barpo etilgan, inson sha’ni va qadr-qimmati hamma narsadan ustun ekanini yaqqol namoyon etgan “Yangi O‘zbekiston” massivlarini mana shunday ta’riflash mumkin.

Uchinchi Uyg‘onish davri qurilishiga poydevor qo‘yayotgan O‘zbekistonda bunyodkorlik jarayonlari eng yorqin, eng aziz bayram – respublika mustaqilligining 31 yilligi “Yangi O‘zbekistonda” bosh g‘oyasi ruhidagi o‘zgarishlarning bir qismidir. , inson qadr-qimmati, xalq manfaati oliy qadriyatdir”. Zero, inson, xalq qadrlangan yurtda bunday xayrli ishlar hech qachon to‘xtamaydi. Aksincha, ular yangi kuch va energiya bilan izchil davom etadilar.
Davlatimiz rahbarining 2021-yil 9-dekabrdagi “Yangi O‘zbekiston massivlarini qurish va hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishni ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmoni aholini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishga xizmat qiladigan hujjatlar qatoridan joy olgan desak, mubolag‘a bo‘lmaydi. sohamizni yangi bosqichga ko‘tarish. Chunki mazkur Farmon ijrosi doirasida Farg‘ona viloyati Bag‘dod tumanidagi “Yangi O‘zbekiston” massivlari qurilishiga ilk tosh qo‘yildi. Joriy yilda esa bu boradagi ishlar ko‘lami kengaymoqda. Ya’ni, ezgu maqsadlar sari intilish g‘oyalari respublikamiz bo‘ylab keng tatbiq etilmoqda.
“Yangi O‘zbekiston” massivlarida ko‘p qavatli uy-joylar, muhandislik-transport kommunikatsiyalari, ijtimoiy soha ob’ektlari, ishlab chiqarish, savdo va xizmat ko‘rsatish ob’ektlari kompleks tarzda barpo etilmoqda. Shu bilan birga, ko‘p qavatli turar-joy binolari qurish uchun yer uchastkalari tadbirkorlik subyektlariga ijara huquqi asosida elektron onlayn-auksion o‘tkazish orqali sotiladi. Ko‘p qavatli turar-joy binolariga tutash yer uchastkalari uy-joy qurilishi tugagandan so‘ng mahalliy ijro etuvchi hokimiyatning tegishli qarori bilan ko‘p qavatli turar-joy binolari egalariga doimiy foydalanish huquqi asosida beriladi. Bunda massivlarda tashkil etilgan ishlab chiqarish, savdo va xizmat koʻrsatish obʼyektlari qurish uchun yer uchastkalari tadbirkorlik subʼyektlariga oʻrnatilgan tartibda elektron onlayn-auksion orqali mulkchilik va ijara shartnomasi asosida sotiladi.
Buning samarasida birgina joriy yilning o‘zida 29 mahallada 21 ming 312 xonadonga mo‘ljallangan 619 uy-joy qurildi. Ular yonida 18 umumta’lim maktabi, 24 maktabgacha ta’lim muassasasi, 15 tibbiyot muassasasi quriladi. Demak, “Yangi O‘zbekiston” massivlarida yashovchilar uchun tegishli infratuzilma barpo etilmoqda.
Bir so‘z bilan aytganda, “Yangi O‘zbekiston” massivlari kompleks tarzda qurilmoqda. Bu talab davlatimiz rahbari tomonidan qayta-qayta ta’kidlangan va biz, quruvchilar, uni amalga oshirishga talab katta. Qayd etish joizki, joriy yildan boshlab sement ishlab chiqaruvchilar foydasiga solinadigan soliqning 20 foizdan 15 foizga va yerdan foydalanganlik uchun soliqning yarmiga kamaytirilishi, shuningdek, amal qilish muddati uzaytirilishi hisobiga uy-joy narxi sezilarli darajada pasaygan. sement importi uchun imtiyozlar muddatining yana bir yili uchun.
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, har yili mamlakatimizda 300 mingga yaqin nikoh qayd etiladi. Kelgusi yilda aholi soni 38 millionga yetishi kutilmoqda. Shuni inobatga olgan holda uy-joy qurilishi ko‘lami kengayayotgani e’tiborga molik. Har bir hududda barpo etilayotgan “Yangi O‘zbekiston” massivlari muhim o‘rin tutadi. Kelgusi besh yilda ana shunday hududlardagi 250 mingdan ortiq oila uy-joy bilan ta’minlanadi. Bundan kelib chiqadiki, Prezidentimiz qurilish sohasiga katta e’tibor qaratmoqda. Jumladan, “Yangi O‘zbekiston” massivlari qurilishi ham jiddiy nazoratga olindi. Ularni qurish jarayonida zarur infratuzilmani yaratish talabi qo‘yilayotgani mamlakatimizda inson qadr-qimmati, inson manfaatlari naqadar yuksak qadrlanayotganidan dalolat beradi. Axir, uy kichkina uydir. Odamlar o‘z vatanida erkin va baxtli yashashga loyiqdir.
Soha zamon ruhida rivojlanadi
Davlatning rivojlanish darajasini belgilovchi ko'plab parametrlar mavjud. Ular orasida qurilish sohasida tutgan o'rni va ahamiyati. Darhaqiqat, tinch va jadal rivojlanayotgan, o‘z oldiga yuksak maqsadlar qo‘ygan, ertangi kunini o‘ylaydigan yurtdagina qurilish sohasiga katta e’tibor qaratilmoqda. O'zbekiston shunday davlat.
Hozir mamlakatimizning har bir viloyatidagi shaharlarda ko‘p qavatli uylar qad rostlamoqda. Qurilish jarayoni nafaqat shahar va qishloqlar qiyofasini o‘zgartirdi, balki odamlar hayotini yangi mazmun bilan to‘ldirdi. Aholini arzon va shinam uy-joylar bilan taʼminlash boʻyicha maqsadli dasturlar doirasida namunali koʻp qavatli uylar, madaniyat va sanʼat markazlari, sport inshootlari, tibbiyot muassasalari va boshqa ijtimoiy infratuzilma obyektlari barpo etilmoqda.
Prezidentimizning tegishli qarori bilan 2017-yildan boshlab avgust oyining ikkinchi yakshanbasi O‘zbekiston Respublikasi qurilish xodimlari kuni sifatida nishonlanib kelinayotgani quruvchilar mehnati e’tirof etilganidan, amalga oshirilayotgan islohotlarning davomiyligidan dalolatdir.

Keyingi yillarda mamlakatimizda ko‘plab turar-joy binolari, ta’lim muassasalari, sog‘lomlashtirish maskanlari, yirik zavodlar, yo‘llar, ko‘priklar barpo etildi. Shu bilan birga, soha uchun mahalliy xomashyo ishlab chiqarish ham o‘zlashtirildi. Natijada qurilish mahalliy mahsulotlar hisobiga ta’minlanmoqda. Ilgari bunday imkoniyatlar yo'q edi.
Bundan to‘rt-besh yil avval yurtimizda shahar qurish haqida gapira boshlaganlarida, hech kim ishonmagandi. Bugun esa nafaqat poytaxtimizda, balki viloyatlarda ham shunday zamonaviy shaharchalar barpo etildi.
Har bir sohada bunyodkorlik ishlari davom etmoqda. O‘zbekistonda soha xodimlarining malakasi yuksaldi, yirik loyihalarni amalga oshirish, tezkorlik bilan yuqori sifatli osmono‘par binolar qurishga qodir qurilish industriyasi shakllandi. Ya’ni, Yangi O‘zbekistonda qurilish sohasi zamon talablari bilan hamnafas bo‘lmoqda.
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, mamlakatimizda 2010-yilda qurilish ishlari hajmi 8,2 trillion so‘mni, 2018-yilda 51,1 trillion so‘mni, 2020-yilda 88,1 trillion so‘mni, joriy yilning may oyida esa 45 trillion so‘mni tashkil etgan. Bu respublikada qurilish ishlari hajmi yildan-yilga ortib, arxitektura va qurilish sohasi iqtisodiyotning jadal rivojlanayotgan tarmoqlaridan biriga aylanib borayotganini anglatadi.
“Obod qishloq” va “Obod mahalla” dasturlari hayotga izchil tatbiq etilayotgani tufayli ham tub o‘zgarishlar amalga oshirilmoqda.
“Obod qishloq” dasturi doirasida tabiiy-iqlim sharoiti og‘ir bo‘lgan chekka hududlarda joylashgan 413 ta mahallaning bosh rejalari ishlab chiqilmoqda. Bu yerda birinchi marta shaharsozlik hujjatlarini ishlab chiqishda xususiy dizayn firmalari ishtirok etdi. 2023-2027 yillarga mo‘ljallangan shahar, qishloq va ovullarning bosh rejalarini tayyorlash dasturi shakllantirildi. Mazkur dasturga muvofiq 17 ta shahar, 229 ta shaharchaning bosh rejalariga oʻzgartirishlar kiritish boʻyicha loyihalarni ishlab chiqish, 649 ta qishloq (qishloq) boʻyicha 200 ta bosh reja va bosh rejalarni ishlab chiqish rejalashtirilgan.
Tez o'sish yanada takomillashtirishni talab qiladi
Qurilish sohasining jadal rivojlanishi zamonaviy andozalar asosidagi islohotlarni rag‘batlantirmoqda. Bu borada Prezidentimizning qurilish sohasini rivojlantirishga qaratilgan 22 ta hujjati va 21 ta hukumat qarori qabul qilingani e’tiborga loyiqdir.
O‘zbekiston Respublikasi Shaharsozlik kodeksining yangi tahriri qabul qilindi. Prezidentimizning 2020-yil 27-noyabrdagi qarori bilan 2021-2025-yillarda O‘zbekiston Respublikasi qurilish sanoatini modernizatsiya, jadal va innovatsion rivojlantirish strategiyasi va uni amalga oshirish bo‘yicha “Yo‘l xaritasi” tasdiqlandi.
Shunday qilib, Strategiyada: “Mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning asosi inson hayoti uchun xavfsiz va qulay muhitni shakllantirishdan iborat.
Qurilish sanoati iqtisodiyotning barcha tarmoqlarining moddiy-texnik bazasini yaratish va aholining shinam uy-joyga, ijtimoiy va muhandislik infratuzilmasiga bo‘lgan ehtiyojini qondirish, madaniy hordiq chiqarishda muhim o‘rin tutadi.
Qurilish sohasidagi davlat siyosati mamlakatimizni, hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish dasturlarini muvaffaqiyatli amalga oshirishni ta’minlash maqsadida innovatsiyalar, investitsiyalar, mehnat va moddiy resurslardan samarali foydalanish hisobiga tarmoq salohiyatini oshirishga qaratilgan. va sanoatlar”.
Bu so‘zlardan mamlakatimizda qurilish industriyasining kelgusi besh yildagi rivojlanish vektorini tushunish qiyin emas.
Mazkur hujjatlar ijrosi doirasida chora-tadbirlar va islohotlar amalga oshirilib, muayyan natijalarga erishildi. Jumladan, mijozlarga xizmat ko‘rsatish faoliyatini tartibga solish va o‘zaro hamkorlikning yangi mexanizmini joriy etish maqsadida “Respublika kapital qurilish sohasida buyurtmachilarga xizmat ko‘rsatish faoliyatini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Prezident qarori loyihasi ishlab chiqildi. qurilish sohasida mijozlarga xizmat ko'rsatish va muhandislik. Loyihaga koʻra, ijtimoiy soha vazirliklarida mijozlarga xizmat koʻrsatishni bekor qilish orqali hokimliklar huzuridagi injiniring kompaniyalari faoliyatini rivojlantirish koʻzda tutilgan.
Ishlarning sifati va obʼyektlarning oʻz vaqtida foydalanishga topshirilishi ustidan nazorat masalalarini tartibga solish maqsadida qurilish obʼyektlarida texnik nazoratni amalga oshirishga xususiy sektorni jalb qilishga ruxsat berildi.
Qurilishni loyihalash va loyiha hujjatlarini ekspertizadan o‘tkazish jarayonlari qayta ko‘rib chiqilib, shaffof elektron formatga o‘tkazildi. Bu ishlar O‘zbekiston Respublikasi Qurilish vazirligi huzuridagi “Shaharsozlik hujjatlarini ekspertizadan o‘tkazish” davlat unitar korxonasi tomonidan amalga oshirilmoqda.

Hujjatlarni imtihon organlariga qog‘ozda topshirish amaliyotidan butunlay voz kechildi. Natijada loyiha-smeta hujjatlari ekspertiza uchun onlayn tarzda topshirilmoqda. Bugungi kunga qadar 45 mingga yaqin obyekt loyihasi ushbu formatda ekspertizadan o‘tkazilib, 11 trillion so‘mdan ortiq mablag‘ iqtisod qilindi. Ekspertiza sohasida faoliyat yurituvchi yuridik shaxslarga sertifikatlar berish amaliyoti tufayli tizimda sog‘lom raqobat muhiti shakllantirildi.
Ob'ektlarning murakkablik darajasidan kelib chiqib, ekspert xulosalarini berish tizimi farqlanadi. Ekspert tashkilotlarining elektron reytingi belgilandi. Mutaxassislarni attestatsiyadan o‘tkazish, shuningdek, loyihalarning murakkablik darajasi bo‘yicha tabaqalashtirilgan xulosalar berish mexanizmi yaratildi.
Loyiha-smeta hujjatlari va shaharsozlik hujjatlari ekspertizasini o‘tkazish bilan shug‘ullanuvchi yuridik va jismoniy shaxslar reytingi to‘g‘risidagi nizom loyihasi ishlab chiqildi. Ushbu amaliyot bir qator afzalliklarga ega. Xususan, loyihaga ko‘ra, ekspert tashkilotlari va ekspert-mutaxassislarning reytingini yuritish to‘g‘risidagi nizom tasdiqlanadi.
Joriy yilning to‘rtinchi choragidan boshlab Bino resurslari milliy klassifikatorining tegishli davlat organlari, ishlab chiqaruvchilar va xizmat ko‘rsatuvchi tashkilotlarning ma’lumotlar bazalariga integratsiyalashuvi munosabati bilan “Moddiy-texnika resurslariga joriy narxlarning elektron katalogi” yaratiladi. . Bu yerda soliq, bojxona va davlat statistika qo‘mitalari, O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi huzuridagi Texnik jihatdan tartibga solish agentligi, O‘zbekiston Respublika tovar-xom ashyo birjasi kabi boshqa idoralarning elektron ma’lumotlar bazalarini integratsiyalashgan holda tezkorlik bilan amalga oshirish mumkin bo‘ladi. qurilish materiallari narxini tartibga solish. Shu bilan birga, klassifikator va mahsulot ishlab chiqaruvchilar va xizmat ko‘rsatuvchi provayderlarning elektron katalogiga havola tufayli ularning joriy narxlarini tartibga solish mumkin bo‘ladi.
Qurilishda nazorat juda muhim. Shu bois sohada nazorat tizimini tartibga solishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Qurilish ishlarini boshlash va qurib bitkazilganlarini foydalanishga topshirish uchun obyektlarni hisobga olish bo‘yicha yangi nizomning qabul qilinishi, ob’ektlarda “Qurilish nazorati” axborot tizimi joriy etilgani ana shunday sa’y-harakatlar samarasidir. Bugungi kunga qadar ushbu tizim orqali 26 mingdan ortiq obyekt nazoratga olindi. Bundan tashqari, “Qurilishda davlat nazorati” AX tashkil etilmoqda.
“Offof qurilish” milliy axborot tizimi va “O‘zbekiston Respublikasi Davlat shahar kadastri” geografik axborot tizimi (geoportal) ishga tushirildi.
Bugungi kunda geoportal orqali fuqarolar va tadbirkorlar shaharsozlik sohasidagi 825 ta hujjat (214 ta bosh reja, 595 tasi hududlarni arxitektura rejalashtirish loyihasi, 16 tasi hududlarni batafsil rejalashtirish loyihasi) bilan erkin tanishishlari mumkin. Har yili maqsadli dasturlarga muvofiq ishlab chiqilgan, tasdiqlangan shaharsozlik hujjatlari geoportalga bosqichma-bosqich joriy etiladi. Qurilish vazirligi tomonidan ko‘rsatilayotgan davlat xizmatlari haqidagi yakuniy ma’lumotlar ham geoportalda aks ettirilgan. Buning natijasida biz tomonimizdan ko‘rsatilayotgan davlat xizmatlarining o‘zaro bog‘liqligi ta’minlanib, loyihalar, shaharsozlik faoliyati ob’ektlari, shaharsozlik faoliyati sub’ektlari reyestrlari avtomatik tarzda shakllantirilmoqda.
“Shaffof qurilish” Milliy axborot tizimi negizida davlat organlarining axborot tizimlariga integratsiyalashgan “Tender” platformasi ishlab chiqildi. Ushbu elektron tender platformasi e'tiborga loyiqdir, chunki u tanlashda inson omilini yo'q qiladi. Tizim tashkilotlarning reytingi va ularning tijorat takliflariga asoslanib, avtomatik baholash usuli bo'yicha pudratchini mustaqil ravishda belgilaydi. Bugungi kunga qadar platforma orqali 9461 ta tender oʻtkazildi. Eng maqbul takliflar tanlab olingani natijasida obyektlar 1,17 trillion so‘mni tejab qo‘ydi. Kelgusida loyiha tashkilotlari ham shu tizim orqali aniqlanadi.
Joriy yildan boshlab qurilish pudratchilarining reyting tizimini takomillashtirish doirasida reytingni aniqlashning 60 ta parametri yangidan ko‘rib chiqilib, keyinchalik 32 taga tushirildi. Shu bilan birga, asosiy e’tibor korxonalarning moddiy-texnik bazasiga qaratildi. tashkilotlar.
Shu bilan birga, shaharsozlik faoliyatini litsenziyalashning elektron tizimi ham ishga tushirildi. Natijada vazirlikka bormasdan litsenziya olish imkoniyati yaratildi, bu korruptsiya xavfini keskin kamaytiradi. Ta’kidlash joizki, hududimizda olti turdagi davlat xizmatlari to‘liq elektron shaklga o‘tkazildi. Joriy yilning 21-yanvaridan shu kungacha tizim orqali 122 mingdan ortiq murojaat ko‘rib chiqilib, ushbu masalalar yuzasidan tegishli qarorlar qabul qilindi.

Bilimli va tajribali xodimlar hayotiy ehtiyojdir
Qurilish ishlari ko‘lamining tobora kengayib borayotgani bilimdon, tajribali loyihachi va me’morlarga bo‘lgan ehtiyojni, tabiiyki, ortib bormoqda. Shuningdek, qurilish sohasiga innovatsion mahsulotlarni jalb qilishni zamonning o‘zi taqozo etmoqda. Bu borada vazirlik tizimida vazirning birinchi o‘rinbosari maqomiga ega bosh arxitektor lavozimi joriy etilgani e’tiborga molik. Bundan tashqari, respublika hududlarida loyiha ofislari ochilgan bo‘lib, ular uchun viloyat hokimlarining birinchi o‘rinbosarlari va viloyatlar bosh arxitektorlari mas’ul bo‘ladi.
Hozirda qurilish sohasidagi asosiy oliy o‘quv yurtlari – Toshkent va Samarqand davlat arxitektura-qurilish institutlari vazirlik tizimiga o‘tkazildi. Turkiyalik mutaxassislar ularni yuqori reytinglar bilan tanishtirish va talabalar ta’limining yangi tizimini tashkil etish maqsadida ularning rektorlari etib tayinlandi.
Agar 2017-yilda ushbu institutlarga uch mingga yaqin abituriyent qabul qilingan bo‘lsa, 2021-yilda qabul to‘rt ming nafarga yetdi. O‘tgan yili institutni ikki mingdan ortiq bakalavr va 260 nafar magistr bitirib, qurilish sanoatining turli yo‘nalishlarida mehnat qilmoqda.
Mazkur ta’lim muassasalarida Germaniya, Polsha va Rossiya oliy o‘quv yurtlari bilan hamkorlikda oltita qo‘shma xorijiy ta’lim dasturi ishlab chiqilgan bo‘lib, ular asosida 200 nafarga yaqin talaba hamkor oliy o‘quv yurtlarida tahsil olmoqda.
Umuman olganda, vazirlik tizimida o‘n ikkita texnikum va ikkita kollej mavjud. Talabalar 425 ta qurilish tashkilotida amaliy ishlarni amalga oshirmoqda.
O‘tgan o‘quv yilida 2050 nafar o‘quvchi 25 kasb va mutaxassislik bo‘yicha o‘qitilib, qurilishning turli yo‘nalishlari bo‘yicha mutaxassis bo‘ldi. Vazirlik tizimidagi texnikumlar qoshida malakali mutaxassislar tayyorlash bo‘yicha 9 ta o‘quv markazi tashkil etildi. Ularning har biri har yili 300 nafar ishsizning 16 ta kasb bo‘yicha mutaxassislikka ega bo‘lishiga yordam beradi. Institutlarda arxitektura va qurilish sohasi xodimlarining malakasini oshirish kurslari tashkil etildi.
Prezidentimizning 2020-yil 31-dekabrdagi “Malakani baholash tizimini tubdan takomillashtirish va mehnat bozorini malakali kadrlar bilan ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga asosan hududlarda iqtisodiyotning ustuvor tarmoqlarida malakani baholash markazlari tashkil etilmoqda. qurilish vazirligi tizimidagi kasb-hunar ta’lim muassasalarining moddiy-texnik bazasi va tajribali mutaxassislaridan foydalangan holda. Ushbu markazlar kasbiy malakani mehnat bozori talablari darajasida baholaydi.
Oliy ta’lim muassasalarining xalqaro reytinglarida yuqori o‘rinlarni egallash maqsadida kafedramiz tizimidagi muassasalarni universitetlarga aylantirish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda. Universitetlarda texnoparklar, inkubatsiya markazlari, yosh arxitektor va muhandislar markazlari, texnologiyalar transferi bo‘yicha ofislar va ilmiy markazlar tashkil etiladi.
Jahon tajribasi asosida oliy ilmiy maktablar ham tashkil etiladi (Magistratura, doktorantura va ilmiy unvonlar berish bo‘yicha kengashlar). Ularning o‘quv, tashkiliy, boshqaruv va moliyaviy sohalarda to‘liq mustaqilligi ta’minlanadi. 2023/2024-yildan boshlab mazkur oliy o‘quv yurtlariga kirish imtihonlari xalqaro standartlarga muvofiq yiliga ikki marta o‘tkaziladi. Joriy o‘quv yilidan boshlab Digital University tizimini bosqichma-bosqich joriy etish boshlanadi.
Yuqorida ta’kidlanganidek, odamlarning farovon hayot kechirishi uchun munosib sharoit yaratish O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan islohotlarning ustuvor maqsadidir. Yangilanish, qayerda sodir bo'lmasin, insonga xizmat qilishi kerak. Qurilish sohasida esa barcha ishlar shunga qaratilgani biz, ushbu soha xodimlari zimmasiga katta mas’uliyat yuklaydi.

Botir Zokirov.
O‘zbekiston Respublikasi Qurilish vaziri.