O'zbekistonda millatlararo va dinlararo birdamlikni mustahkamlash har doim davlat siyosatining ustuvor yo'nalishi hisoblanadi

So'nggi yillarda dunyoning turli mintaqalarida geosiyosiy keskinliklar kuchaymoqda, konfessiyaviy asosda millatlararo nizolar va qarama-qarshiliklarning kuchayishi davom etmoqda.
Bunday beqarorlik sharoitida turli diniy va madaniy guruhlar o'rtasida ochiq va konstruktiv muloqotni davom ettirish hayotiy ahamiyatga ega. Diniy bag'rikenglikni mustahkamlash jamiyatda o'zaro tushunish, hurmat va saxiylik muhitini yaratishga yordam beradi, bu esa o'z navbatida keskinlikni yumshatadi va nizolarning kuchayishiga yo'l qo'ymaydi.
Ko'pgina mamlakatlar qonunchiligida inson huquqlarini himoya qilish printsipi mustahkamlanganiga qaramay, ushbu norma cheklovlar, qoidabuzarliklar va hujumlarga duchor bo'ladi. Mutaxassislarning fikriga ko'ra, hatto dunyoning ba'zi rivojlangan mamlakatlarida yashovchi odamlar o'zlariga nisbatan murosasiz munosabatda bo'lishadi yoki alohida milliy guruhlarning huquqlari va erkinliklarida jiddiy cheklovlarga duch kelishadi. Etnik kelib chiqishi, e'tiqodi yoki ishonchsizligi asosida ta'qib qilish, repressiya qilish va kamsitish ko'p odamlar uchun kundalik hayotga aylanadi. 
Shu munosabat bilan, bugungi kunda dinlararo bag'rikenglik va millatlararo totuvlikni ta'minlash jahon hamjamiyatining jamoaviy burchidir.
Har yili 16-noyabr kuni dunyoda xalqaro bag'rikenglik (bag'rikenglik) kuni nishonlanadi. 1995 yilning shu kuni YUNESKOga a'zo davlatlar bag'rikenglik tamoyillari deklaratsiyasini qabul qildilar. Ushbu hujjatga ko'ra, bag'rikenglik-bu siyosiy va huquqiy ehtiyoj, inson huquqlari, plyuralizm, demokratiya va qonun ustuvorligini tasdiqlashga ko'maklashish majburiyati. Har bir inson o'z e'tiqodiga sodiq qolishi va boshqalar uchun bir xil huquqni tan olishi mumkin, bir kishining qarashlari boshqalarga yuklanishi mumkin emas. 
1996 yilda bosh Assambleya davlatlarga BMT a'zolariga har yili ushbu kunni nishonlashni va unga mos ravishda ta'lim muassasalariga ham, keng jamoatchilikka ham yo'naltirilgan tadbirlarni o'tkazishni taklif qildi. 
BMT o'z navbatida xalqaro hamjamiyatni jamiyatlarda barcha guruhlar va shaxslar uchun imkoniyatlar tengligini ta'minlash maqsadida davlat siyosatini ishlab chiqish va takomillashtirishga chaqirdi. 
O'zbekiston Respublikasi, shuningdek, mamlakatda yashovchi madaniyatlar va turli millat vakillari o'rtasidagi o'zaro tushunishni chuqurlashtirish orqali bag'rikenglikni ta'minlash va mustahkamlashga qat'iy sodiqligini bildiradi. Ushbu tamoyillar O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga asos bo'lib, irqi, millati, tili, dini va ijtimoiy kelib chiqishidan qat'i nazar, inson huquqlarini himoya qilish va ta'minlashga qaratilgan milliy normativ-huquqiy hujjatlarda mustahkamlangan. 
Konstitutsiyaviy kafolatlar mamlakatning barcha fuqarolariga teng ijtimoiy-siyosiy sharoitlar va ularning manfaatlarini ro'yobga chiqarish va mamlakatning ijtimoiy-siyosiy hayotida ishtirok etish imkoniyatlarini beradi.
Shuni ta'kidlash kerakki, O'zbekiston Respublikasining millatlararo va dinlararo totuvlikni o'rnatish siyosati inson huquqlari Umumjahon deklaratsiyasining asosiy qoidalariga va boshqa xalqaro-huquqiy hujjatlarga to'liq mos keladi.
O'zbekiston tanlagan siyosiy yo'nalishning ustuvor yo'nalishlari inson huquqlari va erkinliklarini himoya qilish, xavfsizlik, dinlararo totuvlik va bag'rikenglikni ta'minlash bo'ldi. Ushbu yo'nalishlar mamlakat Prezidenti Sh.Mirziyoyev tashabbusi bilan qabul qilingan "2017-2021 yillarda mamlakatni rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha harakatlar strategiyasi", "yangi O'zbekistonning 2022-2026 yillarga mo'ljallangan rivojlanish strategiyasi" va "O'zbekiston – 2030" strategiyalarida aks ettirilgan. 
Xususan, "yangi O'zbekistonning 2022-2026 yillarga mo'ljallangan rivojlanish strategiyasi" ning V yo'nalishida milliy-madaniy markazlarni davlat tomonidan qo'llab-quvvatlash tizimini yanada takomillashtirish, millatlararo munosabatlar sohasida davlat siyosati konsepsiyasini amalga oshirish, turli millat yoshlari uchun qulay shart-sharoitlar yaratish, vatanparvarlikni kuchaytirish, bag'rikenglikka asoslangan millatlararo muloqot madaniyatini oshirish vazifalari belgilab berildi. Bundan tashqari, "O'zbekiston – 2030" strategiyasining muhim maqsadlaridan biri jamiyatda millatlararo totuvlik muhitini mustahkamlash va xorijiy davlatlar bilan do'stlik aloqalarini rivojlantirish, shuningdek, mamlakatdagi do'stlik jamiyatlari sonini 60 taga yetkazish va qardosh shaharlar sonini ko'paytirishdir.
Ushbu hujjatlarga muvofiq, mamlakatda jamoatchilik birligi va diniy bag'rikenglikni ta'minlash O'zbekistonning zamonaviy davlat sifatida rivojlanishining ajralmas qismi hisoblanadi. Xususan, so'nggi yillarda davlat qurilishi, millatlararo totuvlik, vijdon va e'tiqod erkinligini ta'minlash bo'yicha 50 dan ortiq qonun hujjatlari va 40 ga yaqin qarorlar qabul qilindi. Ushbu huquqiy hujjatlarning aksariyati fuqarolarning e'tiqodi yoki millatidan qat'i nazar, ularning huquqlari va erkinliklarini kengaytirishga, shu jumladan jamiyat va davlat ishlarini boshqarishda faol ishtirok etishga qaratilgan.
O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 19 maydagi farmoni bilan O'zbekiston amaliyotida birinchi marta millatlararo munosabatlar sohasida yagona davlat siyosatini amalga oshirishni muvofiqlashtiruvchi idoralararo xususiyatga ega davlat boshqaruvi organi – millatlararo munosabatlar va xorijiy mamlakatlar bilan do'stlik aloqalari qo'mitasi tashkil etildi. Shuningdek, 2019 yilda O'zbekiston Respublikasining millatlararo munosabatlar sohasidagi davlat siyosati konsepsiyasi tasdiqlandi, unda ushbu sohada yagona davlat siyosati amalga oshirilishi, turli millat va xalqlar vakillari o'rtasida o'zaro hurmat munosabatlarini shakllantirish ko'zda tutilgan. 
Shuningdek, davlat organlarining diniy tashkilotlar bilan munosabatlarini muvofiqlashtiruvchi din ishlari qo'mitasi faoliyati takomillashtirildi.
 Hozirgi vaqtda ushbu davlat idoralari mamlakatda bag'rikenglik, millatlararo va dinlararo totuvlikni ta'minlashga katta hissa qo'shmoqda.
Shuningdek, dinlararo muloqotning yangi mexanizmlari ishlab chiqilgan. 2018 yilda din ishlari bo'yicha qo'mita huzuridagi konfessiyalar ishlari bo'yicha Kengashning yangi tarkibi tasdiqlandi, u barcha konfessiyalar vakillari hisobidan 9 dan 16 gacha kengaydi. Kengashning asosiy vazifalari diniy tashkilotlarning bag'rikenglik bilan o'zaro hamkorligini ta'minlash, ularga faoliyatni amalga oshirishda ko'maklashish, dinlararo hamkorlikni ta'minlash bo'yicha takliflar va chora-tadbirlarni birgalikda ishlab chiqishdir.
Shu bilan birga, har yili O'zbekistonda 16 noyabr – xalqaro bag'rikenglik kuniga bag'ishlangan "bag'rikenglik haftaligi" yuqori tashkiliy darajada o'tkaziladi. Barcha tadbirlar O'zbekistonda o'zaro birlik va totuvlikni mustahkamlash, xalqlar va diniy konfessiyalar o'rtasidagi do'stona aloqalarni mustahkamlash, yoshlarni ezgu g'oyalar asosida tarbiyalash borasida to'plangan ijobiy tajribalarni namoyish etish imkonini beradi.
"Bag'rikenglik haftaligi "doirasida mamlakat mahallalari va ta'lim muassasalarida xalqlar o'rtasida tinchlik va totuvlikni saqlashga qaratilgan tadbirlar, insholar tanlovlari," Milliy urf-odatlar va urf-odatlar " ko'rgazmalari, musiqiy tadbirlar, she'riyat kechalari, festivallar tashkil etilmoqda. "Biz bir mamlakatda yashaydigan yagona xalqmiz"," diniy ma'rifat va millatlararo bag'rikenglik jamiyat barqarorligining shartidir"," millatlararo totuvlik va bag'rikenglik – qadimiy qadriyatlar "mavzularida ilmiy – amaliy va ma'rifiy tadbirlar, shuningdek davra suhbatlari o'tkaziladi.
Shu bilan birga, 2019 va 2022-yillarda O'zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi strategik va mintaqalararo tadqiqotlar instituti tomonidan global inklyuziya instituti (AQSh) bilan birgalikda O'zbekistonning tegishli vazirliklari va idoralari ko'magida mamlakatning tarixiy shaharlarida "deklaratsiyalar muloqoti" xalqaro forumini o'tkazish O'zbekistonning O'zbekiston Respublikasi prezidenti huzuridagi strategik va mintaqalararo tadqiqotlar instituti tomonidan tashkil etilgan BMT Bosh Assambleyasining "ma'rifat va diniy bag'rikenglik"rezolyutsiyalari, 2018 yilda prezident Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan BMTning asosiy hujjati sifatida qabul qilingan.
Ushbu forum yakunida dunyoning 10 mamlakatidan kelgan turli konfessiyalar, taniqli ilohiyotshunoslar, dinshunoslar va huquqshunoslar vakillari "Buxoro deklaratsiyasi" ni qabul qilib, unda O'zbekistonning diniy bag'rikenglik va millatlararo totuvlik g'oyalarini global miqyosda tasdiqlashdagi muhim hissasi ta'kidlandi.
Shu bilan birga, mamlakat Prezidenti Shavkat Mirziyoyev yuqori darajadagi tadbirlarda so'zlagan nutqida xalqaro hamjamiyatning e'tiborini so'nggi paytlarda ba'zi mamlakatlarda kuzatilgan diniy murosasizlik va islomofobiya namoyon bo'lishiga yo'l qo'yilmasligiga bir necha bor qaratmoqda. 
Xususan, 2023 yilda Birlashgan Millatlar tashkiloti Bosh Assambleyasining 78-sessiyasida mamlakatimiz rahbari dinlararo bag'rikenglikni ta'minlash bilan bog'liq bir qator g'oya va tashabbuslarni ilgari surdi.
Joriy yilning oktyabr oyida Termiz, Toshkent va Xiva shaharlarida "Imom Termiz ilmiy merosining Islom sivilizatsiyasidagi o'rni" va "Islom tinchlik va ezgulik dini"mavzularida xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyalar o'tkazilishi mamlakat rahbari tashabbuslarining amaliy amalga oshirilishi bo'ldi. O'tkazilgan tadbirlarda Saudiya Arabistoni, Misr, Turkiya, Iordaniya, Ummon, Rossiya, AQSh, Frantsiya, Ozarbayjon, Qozog'iston, Qirg'iziston, Turkmaniston, Hindiston va Pokiston kabi dunyoning 22 mamlakatidan 70 dan ortiq xalqaro tashkilotlar rahbarlari, diniy arboblar, muftiylar va taniqli olimlar ishtirok etdi.
Konferensiyaning asosiy maqsadi Islom qadriyatlarini, uning tinchliksevar mohiyatini jadal globallashuv sharoitida keng targ'ib qilish, yoshlarni diniy bag'rikenglik va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat ruhida tarbiyalash, shuningdek, O'zbekiston tajribasini hamda dindorlik va dunyoviylik muvozanatini saqlash borasidagi sa'y-harakatlarini xalqaro hamjamiyatga yetkazish edi.