Yangi O'zbekistonda axborot olish va tarqatish erkinligi sohasida fuqarolarning huquqlarini mustahkamlash

O'zbekistonda so'z va axborot erkinligini ta'minlash, shuningdek, ommaviy axborot vositalarini rivojlantirish, faoliyatning huquqiy asoslarini takomillashtirish va jurnalistlarning kasbiy huquqlarini himoya qilish uchun mustahkam huquqiy baza yaratildi. Axborot sohasini liberallashtirish va uni rivojlantirish yangi O'zbekiston qurilishida ustuvor vazifalar ekanini inobatga olib, konstitutsiyaviy islohotlardan so'ng ushbu huquqlarga bag'ishlangan maqolalar sezilarli darajada kengaytirildi. Shunday qilib, O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 33-moddasida har bir inson fikr, so'z va e'tiqod erkinligi huquqiga ega ekanligi qayd etilgan. Har bir inson har qanday ma'lumotni qidirish, olish va tarqatish huquqiga ega. Davlat butun dunyo bo'ylab Internet axborot tarmog'iga kirishni ta'minlash uchun sharoit yaratadi. Axborotni qidirish, olish va tarqatish huquqini cheklash faqat qonunga muvofiq va faqat konstitutsiyaviy tuzumni, aholi salomatligini, jamoat axloqini, boshqalarning huquq va erkinliklarini himoya qilish, jamoat xavfsizligi va jamoat tartibini ta'minlash, shuningdek davlat sirlarini oshkor qilishning oldini olish uchun zarur bo'lgan darajada ruxsat etiladi. yoki boshqa qonun bilan himoyalangan sirlar.

E'tibor bering, "ommaviy axborot vositalari" XV bobida "ommaviy axborot vositalari erkin va qonunga muvofiq ishlaydi" degan maqolalar mavjud. Davlat ommaviy axborot vositalari faoliyatining erkinligini, axborotni qidirish, olish, undan foydalanish va tarqatish huquqini amalga oshirishni kafolatlaydi. Ommaviy axborot vositalari ular taqdim etayotgan ma'lumotlarning to'g'riligi uchun javobgardir." Shu bilan birga, " tsenzuraga yo'l qo'yilmaydi. Faoliyatga to'sqinlik qilish yoki ommaviy axborot vositalari faoliyatiga aralashish qonunga muvofiq javobgarlikni keltirib chiqaradi." Davlatimiz rahbarining so'zlariga ko'ra,"so'z erkinligi, axborot olish va tarqatish huquqini ta'minlash O'zbekiston taraqqiyot strategiyasining ajralmas qismi hisoblanadi".
O'zbekistonda 20 dan ortiq qonunlar qabul qilindi, ular orasida "davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari faoliyatining ochiqligi to'g'risida", "ommaviy axborot vositalari to'g'risida", "axborotdan foydalanish kafolatlari va erkinligi to'g'risida", "axborot erkinligining tamoyillari va kafolatlari to'g'risida", "jurnalistning kasbiy faoliyatini himoya qilish to'g'risida", "axborotlashtirish to'g'risida" va ommaviy axborot vositalari faoliyatini tartibga soluvchi to'g'ridan-to'g'ri qonunlarning mavjudligi normativ-huquqiy hujjatlarning yaxlit tizimini yaratishi, sohadagi munosabatlarda huquqiy ishonchni ta'minlashi va ommaviy axborot vositalari erkinligini haqiqiy ta'minlashga hissa qo'shishi muhimdir. Ommaviy axborot vositalari faoliyatini liberallashtirish va jurnalistlarning huquqlarini ta'minlash maqsadida 2018 yil 18 aprelda "ommaviy axborot vositalari to'g'risida" va "jurnalistning kasbiy faoliyatini himoya qilish to'g'risida"gi qonunlarga o'zgartish va qo'shimchalar kiritildi. Xususan, veb-saytlar ommaviy axborot vositalari sifatida belgilandi, davlat tomonidan ommaviy axborot vositalarini qo'llab-quvvatlash mexanizmlari yaratildi (soliqlar, boshqa majburiy to'lovlar va tariflar bo'yicha imtiyozlar, imtiyozlar, davlat subsidiyalari, grantlar va ijtimoiy buyurtmalar, shuningdek tahririyat xodimlarini ijtimoiy qo'llab-quvvatlash).
Axborot sohasini davlat tomonidan qo 'llab-quvvatlash tizimini takomillashtirish, mamlakat media bozorini jadal rivojlantirish, davlat organlari va boshqa tashkilotlar faoliyatining ochiqligini ta 'minlash, o' zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 2-fevraldagi "axborot sohasi va ommaviy kommunikatsiyalarni yanada rivojlantirish bo 'yicha qo' shimcha chora-tadbirlar to ' g 'risida" gi Farmoni bilan kitob va boshqa bosma mahsulotlar ishlab chiqarish sifatini oshirish uchun axborot va ommaviy axborot vositalari agentligi tashkil etildi. o 'zbekiston Respublikasi prezidenti administratsiyasi huzuridagi o' zbekiston matbuot va axborot agentligi negizida kommunikatsiyalar. Ushbu bo'lim fuqarolarning so'z va axborot erkinligiga bo'lgan konstitutsiyaviy huquqlarining amalga oshirilishini samarali ta'minlash, mamlakatning ijtimoiy-siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishida ommaviy axborot vositalarining rolini kuchaytirishga, ular uchun media bozorida teng sharoitlar yaratishga, shuningdek jurnalistlarning huquqlarini himoya qilishga qaratilgan. Va bugungi kunda Agentlik normativ-huquqiy hujjatlarni takomillashtirish, matbuot xizmatlarining moddiy-texnik bazasini mustahkamlash, ularni professional kadrlar bilan ta'minlash, shuningdek, matbuot kotiblarining bilim va tajribasini oshirish bo'yicha faol choralar ko'rmoqda. Bunday zarur chora-tadbirlarning qabul qilinishi OAV salohiyatini mustahkamlash va O'zbekistonning axborot sohasini rivojlantirish uchun hal qiluvchi shart-sharoitlar yaratadi, uning axborot xavfsizligini ta'minlash, shuningdek, eng muhimi, davlat va jamiyat o'rtasidagi muloqot asoslarini mustahkamlash imkonini beradi. Agentlik, shuningdek, ommaviy axborot vositalarini qo'llab-quvvatlash va ularning salohiyatini oshirish bo'yicha tizimli chora-tadbirlarni amalga oshirmoqda. AIMK muntazam ravishda jurnalistlar, bloggerlar va ommaviy axborot vositalarining boshqa ijodiy xodimlarini himoya qiladi va qo'llab-quvvatlaydi.  
 Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari faoliyatining shaffofligini ta 'minlash, tashkilotlarning axborot xizmatlari vakolatlarini oshirish va OAV bilan muntazam hamkorlikni yo 'lga qo' yish uchun 2018-yilda Vazirlar Mahkamasining "o' zbekiston Respublikasi davlat va xo 'jalik boshqaruvi organlarining axborot xizmatlari faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to' g 'risida" va "davlat va xo' jalik boshqaruvi organlari faoliyatini virtual makonda faollashtirish konsepsiyasini tasdiqlash haqida " gi qarorlari qabul qilindi". Bundan tashqari, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 27 iyundagi "ommaviy axborot vositalari mustaqilligini ta'minlash va davlat organlari va tashkilotlarining matbuot xizmatlari faoliyatini rivojlantirish bo'yicha keyingi chora-tadbirlar to'g'risida" gi qaroriga muvofiq davlat organlarining axborot xizmatlari rahbarlari va xodimlari uchun asosiy voqealar va qarorlarni o'z vaqtida va to'liq yoritish uchun talablar va javobgarlik kuchaytirildi. o'z bo'limlari, shuningdek jurnalistlar va jamoatchilikning so'rovlariga tezkor javob berish. Ushbu qaror davlat organlarining xalq oldida ochiqligini, ularning ommaviy axborot vositalari, jurnalistlar va bloggerlar bilan yaqin hamkorligini, ommaviy axborot vositalari va jamiyatni dolzarb masalalar bo'yicha tezkor va xolisona xabardor qilishni ta'minlaydi, shuningdek matbuot kotiblarining maqomini bo'lim boshlig'i o'rinbosarlari darajasiga ko'taradi. Bugungi kunda respublikada davlat va mahalliy boshqaruv organlari faoliyatining shaffofligini oshirish maqsadida matbuot xizmatlari faoliyati yo'lga qo'yilgan. O'tgan davrda axborot manbalari soni ham keskin oshdi. Masalan, yaqinda, 6-7 yil oldin, vazirliklar va idoralarning ma'lumotlariga kirish ommaviy axborot vositalari va jurnalistlar uchun katta muammo edi. Ammo bugungi kunda matbuot xizmatlari asosiy ma'lumot manbalaridan biriga aylandi. Agar 2019 yilda davlat organlari va tashkilotlarining axborot manbalari soni 559 tani tashkil etgan bo'lsa, 2021 yil sentyabr holatiga ko'ra ularning soni 3000 ga yaqinni tashkil etdi.
Shuningdek, 2019 yil 14 sentabrda jamoat tashkilotlarining axborot sohasining dolzarb masalalari bo'yicha jamoatchilik fikrini shakllantirishda ahamiyatini oshirish maqsadida mamlakat parlamenti huzurida axborot sohasi va ommaviy kommunikatsiyalarni rivojlantirish masalalari bo'yicha jamoatchilik kengashi tashkil etildi, uning tarkibiga ommaviy axborot vositalari, jamoat tashkilotlari, fan va madaniyat vakillari, deputatlar korpusi, mustaqil ekspertlar va mutaxassislar hamda boshqa mutaxassislar kiritildi. fuqarolik jamiyati institutlari.  
Jahon Internet axborot tarmog'ida bilimlar axborot makonini shakllantirishga, yoshlarning dunyoqarashini kengaytirishga va ijodiy salohiyatini rivojlantirishga ko'maklashuvchi bilim va foydali veb-resurslar yaratilishini rag'batlantirish hamda rivojlanayotgan sohani huquqiy tartibga solish maqsadida O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 21 oktyabrdagi 888-sonli "dunyo miqyosida milliy kontentni rivojlantirishga doir qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida" gi qarori qabul qilindi. Internet axborot tarmog'i".
Bundan tashqari, fuqarolarning so'z erkinligi va ma'lumotlarga kirish huquqini ta'minlash, davlat va fuqarolik jamiyati o'rtasida konstruktiv muloqotni ta'minlash, mamlakatning axborot sohasini rivojlantirish va davlat organlarining axborot faoliyatini tartibga solishga qaratilgan "yagona davlat axborot siyosati kontseptsiyasi" ishlab chiqilgan.
2018 yil may oyida O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Farmoni bilan mamlakatda birinchi O'zbekiston jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti tashkil etildi.  Teleradioeshittirish sohasida "O'zbekiston-24", "O'zbekiston tarixi", "Madaniyat va Marifat", "Dunyo Boylab", "Navo", "Oilaviyy", "Diyor", "Bolajon", "Mahalla", "UzHD" kabi davlat kanallari faoliyat ko'rsatmoqda.Milliy TV, Uzreport TV va MU5. Ular fikrlar va e'tiqodlarning butun palitrasini ifodalaydi, ularda o'z nuqtai nazari va mamlakatdagi eng muhim voqealarga munosabati bor.
2022 yil iyun oyida yangi O'zbekistonning 2022-2026 yillarga mo'ljallangan rivojlanish strategiyasini amalga oshirish maqsadida Prezident Sh.Mirziyoyev "ommaviy axborot vositalarini qo'llab-quvvatlash va jurnalistika sohasini rivojlantirish chora-tadbirlari to'g'risida" gi qarorni imzoladi.