Eldor Tulyakov: 2022-2026-yillarda Yangi O‘zbekistonni rivojlantirish strategiyasida iqtisodiy rivojlanish ustuvor yo‘nalish sifatida

2022-2026-yillarda Yangi O‘zbekistonni rivojlantirish strategiyasida dunyoning 115 ta davlatidan 150 tagacha tovarlar eksporti geografiyasini kengaytirish ko‘zda tutilgan, dedi O‘zbekistondagi “Taraqqiyot strategiyasi” markazi ijrochi direktori Eldor Tulyakov “Dunyo” axborot agentligiga bergan intervyusida.

– Keng jamoatchilik muhokamasidan so‘ng O‘zbekiston 2022-2026 yillarga mo‘ljallangan besh yillik rivojlanish strategiyasini qabul qildi, – deydi ekspert. – U O‘zbekiston besh yil ichida erishmoqchi bo‘lgan yetti ustuvor yo‘nalish va yuzta maqsaddan iborat. Ushbu strategik hujjat O‘zbekiston uchun barcha sohalardagi keyingi islohotlar uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.

Strategiya “daromadlari oʻrtachadan yuqori boʻlgan davlatlar” qatoriga qoʻshilish uchun asos yaratishi kerak boʻlgan turli chora-tadbirlarni amalga oshirishni nazarda tutadi.

Mamlakatda aniq raqamlarda maqsadlar belgilab berildi va bu maqsadlarga erishish mexanizmlari joriy etildi. 2022-2026 yillarga mo‘ljallangan Rivojlanish strategiyasida belgilangan boshqa ko‘plab ustuvor yo‘nalishlar qatorida iqtisodiyotni yanada erkinlashtirish, aksariyat sohalarda xususiylashtirish, raqobatni kuchaytirish, monopoliyaga barham berish, xorijiy investitsiyalarni ko‘proq jalb etish, narxlarni barqarorlashtirish, iqtisodiyotning “haydovchi tarmoqlarini” rivojlantirishni qo‘llab-quvvatlash kiradi. ”, hududlarga ko'proq vakolatlar beradigan markazsizlashtirish.

Shu bilan birga, iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida, jumladan, energetikada barqaror yuqori o‘sish sur’atlarini ta’minlash orqali 2030-yilga borib aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan yalpi ichki mahsulot hajmini keyingi besh yilda 1,6 barobarga, aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan daromadlarni esa 4000 AQSh dollariga yetkazish mamlakatimiz oldidagi asosiy maqsaddir. sanoat, mashinasozlik, tog'-kon sanoati, qishloq xo'jaligi va boshqalar. Yana bir muhim maqsad – makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlash va 2023 yilgacha yillik inflyatsiya darajasini bosqichma-bosqich 5 foizga tushirishdir. O‘z navbatida, faqat shu yilning o‘zida hukumat inflyatsiya darajasini 9 foizga tushirish niyatida. Kimyo va gaz-kimyo sanoatini rivojlantirish, tabiiy gazni qayta ishlash darajasini 8 foizdan 20 foizga yetkazish hisobidan kimyo sanoatida ishlab chiqarilayotgan mahsulot hajmi 2 milliard AQSH dollarini tashkil etadi. Bundan tashqari, qurilish materiallari ishlab chiqarishni joriy hajmlarga nisbatan 2 barobar, charm-poyabzal sanoatida ishlab chiqarishni 3,2 barobar, farmatsevtika mahsulotlari ishlab chiqarishni 3 barobar, mebel mahsulotlari ishlab chiqarishni 2,8 barobar oshirish rejalashtirilgan.

Bu prognozlarning barchasi iqtisodiyotni elektr energiyasi bilan uzluksiz ta'minlashni talab qiladi. Shu bois, boshqa rejalashtirilgan tadbirlarga qo'shimcha ravishda barcha sohalarda yashil texnologiyalarni faol joriy etish, energiya samaradorligini 20 foizga oshirish, atmosferaga zararli gazlar emissiyasini 10 foizga kamaytirish taklif etilmoqda. Masalan, 2026 yilga kelib elektr energiyasini ishlab chiqarishni yana 40 milliard kVt/soat ga oshirish, umumiy sonini 110 milliard kVt/soatga yetkazish rejalashtirilgan. Bundan tashqari, hukumat qayta tiklanuvchi energiya manbalarining ulushini 2026-yilga 25 foizga yetkazish orqali 3 milliard kub metr tabiiy gazni tejashni rejalashtirmoqda. Shu munosabat bilan, 8 million tonna atmosferaga zararli gazlar emissiyasini kamaytirish ham ustuvor vazifa hisoblanadi.

Yana bir muhim maqsad – raqamli iqtisodiyotni iqtisodiyotning asosiy "haydovchi" sohasiga aylantirishdir. Raqamli iqtisodiyot hajmini 2,5 martadan kam bo'lmagan miqdorda oshirishga qaratilgan ishlarning amalga oshirilishi ham ushbu yangi sohada mamlakat salohiyatini mustahkamlashga qaratilgan maqsaddir.

Rejalashtirilgan islohotlar doimiy investitsiya oqimiga muhtoj, bu esa tegishli investitsiya muhiti va qonun ustuvorligini talab qiladi. Shunga muvofiq, kelgusi besh yil ichida zarur 120 milliard dollar, jumladan, 70 milliard dollarlik xorijiy investitsiyalarni jalb etish bo'yicha chora-tadbirlar qabul qilinishi hukumat oldida turgan yana bir muhim vazifadir. Bundan tashqari, mamlakat kapital bozorlarini isloh qilishni rejalashtirmoqda. Shunday qilib, kelgusi besh yil ichida kapital bozorining hajmini 200 million dollardan 7 milliard dollargacha oshirish orqali iqtisodiyotda moliyaviy resurslarni ko'paytirish rejalashtirilmoqda.

Bank tizimini o'zgartirish, xususiy banklarning bank aktivlari ulushini 2025 yilga qadar 20 foizdan 60 foizga yetkazish bank sektorini isloh qilish va sifatli bank xizmatlaridan foydalanish imkoniyatini oshirishdan iborat.

2026 - yilga kelib O'zbekiston barqaror iqtisodiy taraqqiyotni qo'llab-quvvatlash uchun respublika eksport hajmini 30 milliard dollarga oshirishni rejalashtirmoqda. Shuning uchun xususiy sektorning eksportdagi ulushini 60 foizga yetkazish ustuvor vazifadir. Shunga muvofiq, eksport qiluvchi korxonalarga tashkiliy va moliyaviy yordam ko'rsatish tizimini takomillashtirish orqali mamlakat eksport qiluvchi korxonalarning joriy sonini 6500 mingdan 15 minggacha oshirishga tayyor. Bundan tashqari, dunyo bo'ylab 115 dan 150 gacha bo'lgan tovarlar eksporti geografiyasini kengaytirish kutilmoqda.

Tadbirkorlikni yanada qo'llab-quvvatlash uchun hukumat 2026-yilga qadar xo'jalik yurituvchi sub'ektlarga soliq yukini 27,5 foizdan 25 foizgacha YaIMga kamaytirish va QQS stavkasini 15 foizdan 12 foizgacha kamaytirish, shuningdek, telekommunikatsiya, bank va moliya tarmoqlari uchun daromad solig'ini 20 foizdan 15 foizgacha kamaytirishni rejalashtirmoqda.

Hukumat hududlarni rivojlantirishni yanada qo'llab-quvvatlash uchun markazsizlashtirish bo'yicha islohotlarni amalga oshirish orqali hududlarning iqtisodiy salohiyatini oshirishni rejalashtirmoqda. Qishloq xo'jaligi davlatning yalpi ichki mahsulotida katta hajmga ega ekanligi hisobga olinsa, qishloq xo'jaligining yillik o'sish sur'ati kamida 5 foizni tashkil etishi kutilmoqda, bu esa fermerlarning daromadlarini kamida ikki barobar oshirishga olib keladi. Bundan tashqari, O'zbekiston tuman va mahallalarni rivojlantirishda yanada tabaqalashtirilgan yondashuvni joriy etishni rejalashtirmoqda. Shunday qilib, mahallalarning asosiy ixtisoslashuviga qarab, har xil qishloq xo'jaligi, to'qimachilik sanoati yoki boshqa narsalar bo'ladimi, har bir mahallaning o'ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda, ushbu mahallada ushbu haydovchi sohalarni qo'shimcha ravishda qo'llab-quvvatlaydi.

O'zbekistonning JSTga a'zo bo'lish jarayonlarini jadallashtirish yangi O'zbekistonni rivojlantirish strategiyasining ustuvor yo'nalishlaridan biridir. Shu bilan birga, GSP+ tizimi doirasida Yevropa mamlakatlariga tayyor mahsulotlar eksportini kengaytirish ustuvor bo'lib qoladi.

Xulosa qilib aytganda, O'zbekiston o'zining rivojlanish strategiyasida iqtisodiy o'zgarishlarning bir necha ustuvor yo'nalishlarini belgilab berdi. Ushbu tadbirlarning amalga oshirilishi yuqori salohiyat va katta resurslarni talab etadi. Shu sababli, hamkorlar bilan hamkorlik qilish va jahon hamjamiyatiga integratsiyalashish strategiyada shakllantirilgan ko'plab maqsadlar uchun katta ahamiyatga ega.