Mening Jasur qabilalarim bor

Davlatimiz rahbarining "Qoraqalpog'istonning taniqli shoiri va mutafakkiri Ajiniyoz Kosibay ulining 200 yilligini keng nishonlash to'g'risida" gi qarori so'zning to'liq ma'nosida yangi O'zbekistonning ma'naviy-ijtimoiy va adabiy-madaniy hayotidagi tarixiy voqea bo'ldi. Sayyoramizda xavf va tashvish kuchayib borayotgan, dunyo nozik ipga osilgan bizning notinch asrimizda ajdodlarimizning adabiy merosini o'rganish va ommalashtirish, yuksak insoniy g'oyalarni ulug'lash va, albatta, milliy va umuminsoniy qadriyatlarning bir qismi hisoblangan muhim va ezgu ishdir. Hazret Ajiniyozning namunali hayoti va faoliyati yuksak e'tibor va hayratga loyiqdir, u har doim o'z ijodida faqat insoniylik, tinchlik va farovonlikni qadrlagan va tarannum etgan va Prezident qarorida Millatlar va xalqlarning do'stligi va birdamligi alohida qayd etilgan. Oliy hujjatda Ajiniyoz"o'z betakror va mazmunli ijodi bilan xalqimiz madaniyati va adabiyoti rivojiga munosib hissa qo'shgan, yosh avlodni vatanparvarlik va ezgu g'oyalar ruhida tarbiyalagan, o'zbek va qoraqalpoq xalqlari o'rtasida azaliy do'stlik va hamjihatlikni mustahkamlagan buyuk san'atkor" ekani alohida ta'kidlangan. Unutilmas shoirning ijodi o'zining ulkan ko'lami bilan qalblarni o'ziga tortadigan to'la suvli daryoga o'xshaydi. Shoir umrining oxirigacha xalqning dardi bilan yashab, uning intilishlari va ezgu fikrlarini kuylagan. U turkiy xalqlar orasida nihoyatda mashhur bo'lib, uning ismi hammaning og'zida yangradi.  

Aytishimiz mumkinki, ushbu qaror xalqimizning ma'naviy hayoti sohasidagi davlatimizning keng ko'lamli islohotlarining samarali va yorqin namunasidir. O'sha paytda juda mashhur bo'lgan shergazihan va Kutlimurod Xiva madrasalarida tahsil olgan, Sharq va Islom bilimlarini chuqur o'zlashtirgan shoir yoshligidan iltifot va e'tiborga sazovor bo'ldi. Talaba bo'lganida, chiroyli qo'l yozuvi bilan u yozuvchi bo'lib ishlagan, xattotlik san'atini o'rgangan, Alisher Navoiy divanining qo'lyozmasini qayta yozgan. Uning butun hayoti murakkab sinovlarga to'la edi, u o'z vatanini, o'chog'ini yo'qotgan, chet elliklarning achchiq nonini tatib ko'rgan, ammo keyin ham ko'nglini yo'qotmagan, birdamlik va do'stlikni g'ayrat va g'ayrat bilan kuylagan irodali va tinimsiz qo'shiqchi edi. Shoirning hayoti haqida gapiradigan bo'lsak, uning yagona quroli dombra va qo'shiqlar edi. Bir so'z bilan aytganda, she'rlar, hazillar va qizil so'zlar bilan, shuningdek, otashin va pirsingli misralarda u raqiblarini pastga va kulga urdi, har doim keskinlik musobaqasida g'olib chiqdi. 

Jang kuni Jasur,
Shubhasiz maydonni boshdan kechiradi.
Jasur va qo'rqoq o'rtasidagi farq,
Shubhasiz, maydonni ochib beradi.

Endi sayyoradagi odamlar yaxshilik va yomonlik, odob-axloq va xiyonat, hasad, ikkiyuzlamachilik va axloqsizlik nima ekanligini har qachongidan ham yaxshiroq bilishadi. Shuning uchun Ajiniyozning jasorat, qat'iyat va qo'rqmaslik haqidagi olovli motivlari har qachongidan ham dolzarbdir. Aynan shu jihatlar, umuminsoniy g'oyalar, ezgu intilishlarning dunyo ahamiyati tufayli shoir tavalludining 200 yilligini nishonlash tadbirlari YUNESKOning xalqaro yubileylarni o'tkazish rejasiga kiritilgan, bu ham bizning fikrimizning yorqin dalilidir. 
"Mening qabilalarim bor" she'rida aynan shu mavzular Jeyxun daryosining jilovsiz to'lqinlari kabi bo'ronli notalarda, jo'shqin ohanglarda kuylangan.

Siz, Qajban, men qanday odamman, deb so'radingiz, 
Bizning oramizda qozon qabilalari kabi shlyapa bor.
So'zlarda xato qilaman, qat'iy hukm qilmang,  
Va mening qabilalarimni yuving va Kungrat qiling.    

Ular yolg'on bilan yashamaydilar, hech qachon yolg'on gapirmaydilar,
Ular hech qachon asl yo'ldan qaytmaydilar,
Ular hech qachon qo'rqoqni o'zlari bilan olib ketishmaydi,
Mening qabilalarim qoraqalpoq deb tanilgan. 

Hech shubha yo'qki, she'rda "mening qabilalarim" ni alohida g'urur bilan kuylash o'zbek, qozoq, qirg'iz, turkman va boshqa xalqlarni ham anglatadi.
Yuqorida ta'kidlab o'tilganidek, azob-uqubatlar va azob-uqubatlarga mahkum bo'lgan shoir butun hayoti davomida Muynakka etib bordi, oyatlarda vatandoshlarga bo'lgan intilishini bildirdi. Davlatimiz rahbarining hozir amalga oshirilayotgan islohotlarga e'tibor qaratib, Qoraqalpog'iston tuprog'ida, xususan, Mo'ynoq shahrida amalga oshirilayotgan keng ko'lamli bunyodkorlik ishlari to'g'risida aytgan so'zlari beixtiyor esga olinadi: "Madaniyat Mo'ynoq bilan boshlanadi! Bizning o'zgarishlarimiz shubhali bo'lib tuyulganlar kelib, bugungi Muynakka qarashsin!»  
Biz, qalam xizmatchilari, shoirlar va yozuvchilar, Muynakka ijodiy sayohatlarda, Ajiniyaz qabri yaqin, yaqin joyda ekanligini ko'p marta eshitganmiz. Shuningdek, Qoraqalpog'iston yozuvchilar uyushmasi raisi Kengesbay Karimovning hurmatli ajdodimiz yetib borish qiyin bo'lgan joyda dafn etilgani, unga yetib borish oson emas, yo'l oson emasligi haqidagi afsuslarini ham esladik.   
Bugun Muynaka aeroportiga parvozlar yo'lga qo'yildi. Atrofda chiroyli, toza va qulay. Qarorda alohida ta'kidlanganidek, Mo'ynoq tumanida abadiy panoh topgan Buyuk Ajiniyozning dafn etilgan joyini obodonlashtirish, munosib yodgorlik o'rnatish, bu yerda eko-Park, ya'ni Ajiniyoz Kosibay ula nomini olgan bog ' xiyobonini yaratish muhim va kerakli natija bo'ldi. 
Bugungi kunga qadar Ajiniyozning o'zbek tilidagi asarlari kam nashr etilgan bo'lsa-da, u o'zbek xalqining shoiri hisoblanadi. Biz uning qo'shiqlari bilan tanishmiz, uning xalq qo'shiqlari bizni hayratda qoldirdi. Qarorda ta'kidlanganidek, "tanlangan asarlar" kitobini o'zbek va qoraqalpoq tillarida nashr etish, shoir ijodiga bag'ishlangan badiiy, ilmiy-ommabop asarlarni qayta nashr etish va ularning taqdimotini o'tkazish alohida vazifa hisoblanadi. Prezident tashabbusi bilan nashr etilgan "turkiy adabiyot marvaridlari" to'plamida yuz jilddan iborat bo'lib, qoraqalpoq adabiyotiga, xususan Ajiniyoz she'rlariga katta o'rin ajratilgan. Bugungi kunga qadar bizning taniqli ustalarimiz, Qoraqalpog'iston xalq shoirlari Rustam Musurman va Muzaffar Ahmad tomonidan Ajiniyoz asarlarining namunalari tarjima qilingan. Va endi taniqli shoirning adabiy merosi qayta tarjima qilindi, to'liq va katta hajmda nashrga tayyorlandi. Xudo beradi, tez orada o'zbek va qoraqalpoq tillaridagi ushbu hashamatli nashr rang-barang dizayni va zamonaviy tipografik dizayni bilan alohida to'plamlar ko'rinishida kun yorug'ligini ko'radi.    
Qabul qilingan qaror asosida O'zbekiston va Qoraqalpog'iston yozuvchilar uyushmalari, ittifoqning mintaqaviy bo'limlari, ijodiy maktablar va, albatta, oliy o'quv yurtlari, umumta'lim maktablari va o'quv yurtlari doirasida talabalar, keng jamoatchilik ishtirokida ko'zda tutilgan tadbirlar yuqori darajada tashkil etiladi va o'tkaziladi. Ushbu vazifalarni amalga oshirish uchun rejalar va dasturlar tuzilgan. Hurmatli shoir barchamizga tegishli, har birimiz uchun aziz.
Ibrayim Yusupovning "menga Ajiniyoz qo'shiqlarini Kuyla" she'rining ochilish satrlari, taniqli ustoz, qalam ustasi Abdulla Oripovning tarjimasida bugungi kunda yaxshilikka da'vat bo'lganligi bejiz emas.  

Men tinglayman-tinchlikni yo'qotish,
Ruhda mast bulbul kuylaydi. 
Men tinglayman-menga jannat,
Mahalliy dashtlarning kengligi ko'rinadi. 

Agar siz osmondagi yulduzlarni xijolat qilmoqchi bo'lsangiz,
Hech narsaga yaramaydigan shoirlardan yuzni yirtib tashlang,
Agar o'lsam, yana nafas olishim uchun,
Siz menga Ajiniyaz qo'shiqlarini kuylaysiz, kuylaysiz!   
   
Sirojiddin Sayyid,
O'zbekiston xalq shoiri