O'zbekiston o'zining boy tarixi, madaniyati va tabiiy diqqatga sazovor joylari tufayli markaziy Osiyodagi eng jozibali sayyohlik davlatlaridan biri hisoblanadi. So'nggi yillarda O'zbekiston hukumati mamlakatda turizmni rivojlantirish, xorijiy sayyohlarni jalb qilish va turizm xizmatlari sifatini yaxshilash uchun sharoit yaratish bo'yicha faol ish olib bormoqda.
O'zbekiston ulkan madaniy merosga ega. Buyuk ipak yo'lining marshrutlarida joylashgan mamlakatimizning tarixiy shaharlari har doim nafaqat mahalliy aholining, balki ko'plab xorijiy sayyohlarning ham e'tiborini va qiziqishini jalb qilgan. Bu shaharlarning betakror arxitekturasi, turli xil hunarmandchilikning rivojlanishi va ajoyib yumshoq iqlimi, mazali va betakror milliy taomlari va eng muhimi - mehmondo'st xalq bilan izohlanadi.
O'zbekistonda turizm an'anaviy ravishda YUNESKOning Jahon merosi ob'ektlari - Samarqand, Buxoro va Xiva shaharlari bilan bog'liq. Biroq, mamlakatimizning har bir shahriga tashrif buyurish uchun ko'p sabablar bor: Toshkent, Qo'qon, Andijon, Shahrisabz... - cheksiz zamonaviy sharqona ertak.
Shahrixonda nasldan-naslga kelib chiqqan temirchilar tomonidan zarb qilingan nafis Toshkent to'y palovi pichak pichog'i, basma va iroki uslubidagi qadimiy an'anaviy kashtalar, Marg'ilon atlasi, Farg'ona yog'och o'ymakorligi, Surxondaryo tandir kaboblari, Andijon sopol idishlari, Rishton terakota ko'zalari. Bularning barchasi O'zbekistonda ko'rish mumkin bo'lgan narsalarning kichik bir qismidir.
O'zbekistonda har bir mehmon o'zi uchun qiziq bo'lgan narsani tanlashi mumkin. Bu erda turli davrlarning tarixiy diqqatga sazovor joylari va me'moriy durdonalari, shu jumladan Islom me'morchiligining boy merosi, sovet me'morchiligining yorqin namunalari va, albatta, zamonaviy binolar mavjud; manzarali landshaftlar (baland tog'lar, o'tib bo'lmaydigan o'rmonlar, tog ' daryolari, sharsharalar, ko'llar, oltin qumlar, qumtepalar va vohalar bilan cho'llar); Sharq hunarmandlari va ustalarining noyob buyumlari.
Ushbu sohani tubdan isloh qilish 2016 yilda boshlangan. O'zbekiston Respublikasi prezidenti huzuridagi statistika agentligi ma'lumotlariga ko'ra, 2023 yilning birinchi yetti oyida O'zbekistonga sayyohlik maqsadida 3,7 million xorijiy fuqaro tashrif buyurgan, ulardan 397,3 ming nafari dam olish uchun kelgan. Kuchli uchlikka Rossiya (137,2 ming), Qozog'iston (33,6 ming) va Tojikiston (21,5 ming) fuqarolari kirdi.
2019-yilda sohada muhim hujjatlar, xususan, Prezidentning 5-yanvardagi "O'zbekiston Respublikasida turizmni jadal rivojlantirish bo'yicha qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida" gi Farmoni hamda 2019-2025-yillarda O'zbekiston Respublikasida turizm sohasini rivojlantirishning tasdiqlangan konsepsiyasi qabul qilindi. soliq sohalari. O'sha yili 13 avgust kuni davlatimiz rahbarining "O'zbekiston Respublikasida turizm sohasini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to'g'risida" gi Farmoni imzolandi va 65 ta tadbirni o'z ichiga olgan yo'l xaritasi tasdiqlandi.
Turizm sohasini rivojlantirish maqsadlari yangi O'zbekistonning 2022-2026 yillarga mo'ljallangan rivojlanish strategiyasida ham mustahkamlangan. Xususan, yaqin kelajakda mahalliy sayyohlar soni 12 million va undan ko'proqqa, xorijiy sayyohlar soni esa to'qqiz millionga ko'payadi. bunga "O'zbekiston bo'ylab sayohat"dasturini amalga oshirish yordam beradi. Shu bilan birga, yangi Mo'ynoq aeroporti salohiyatidan keng foydalangan holda Qoraqalpog'iston Respublikasi va Orolbo'yi hududida ekoturizmni rivojlantirish bo'yicha ishlar yo'lga qo'yilmoqda. Xorazm viloyatidagi sohani ish o'rinlari yaratishning asosiy haydovchisiga aylantirish va Buxoro viloyatida turizmni jadal rivojlantirish bo'yicha alohida dasturlar qabul qilinadi.
Prezidentimizning 2022-yil 15-yanvardagi "turizm, madaniyat, madaniy meros va sport sohalarini yanada rivojlantirish uchun qo'shimcha shart-sharoitlar yaratish to'g'risida" gi Farmoni qabul qilinishi bu boradagi yangi qadam bo'ldi.
So'nggi yillarda O'zbekistonda viza siyosatini soddalashtirish bo'yicha bir nechta qarorlar qabul qilindi. Ular orasida Prezidentning 2019 yil 5 yanvardagi "O'zbekiston Respublikasida turizmni jadal rivojlantirish bo'yicha qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida" gi Farmoni ham bor, buning natijasida 45 mamlakat O'zbekistonga 30 kungacha vizasiz tashrif buyurish imkoniyatiga ega.
Bundan tashqari, 2019 yilda boshlangan va 2023 yil oxirigacha amalga oshirish uchun mo'ljallangan mehmonxonalar qurilishini subsidiyalash dasturi ishlab chiqilgan. Loyihaga muvofiq, davlat turar joy obyektlarini qurish xarajatlarini uch yulduzli va 65 million so'mlik to'rtta toifali mehmonxonadagi bir xona uchun 40 mln so'm miqdorida qoplaydi.
Shuningdek, 2019-2025 yillarda O'zbekiston Respublikasida turizm sohasini rivojlantirish konsepsiyasi doirasida mamlakatda joylashtirish vositalari faoliyatiga litsenziyalar berish tartibi soddalashtirildi. Natijada, O'zbekistonda pandemiya davrida rekord miqdordagi sayyohlarni qabul qilishga tayyor bo'lgan respublikaning qishloq joylaridagi mehmon uylari va yotoqxonalar soni ko'paydi. Loyihani amalga oshirish jarayonida O'zbekistonning yirik shaharlarida yirik mehmonxona majmualari, jumladan Marriott, Hampton by Hilton va Hyatt Regency mehmonxonalari ochildi.
Samarqand sayyohlar orasida ikkinchi o'rinda turadi va mamlakatning eng ko'p terilgan shaharlaridan biridir. Boy tarix va madaniyatga ega. Uning arxitekturasi fors, turk va mo'g'ul uslublarining elementlarini birlashtiradi. So'nggi yillarda bu erda turizm faol rivojlanmoqda: tarixiy yodgorliklarni tiklash va saqlash ishlari olib borilmoqda, yangi muzeylar va diqqatga sazovor joylar ochilmoqda. 2021 yilda yangi aeroport ochildi va 2022 yilda Samarqand Ipak yo'li sayyohlik majmuasi ochildi.
Lonely Planet xalqaro nashriyoti reytingida O'zbekiston vizasiz kirish va harakatlanish qulayligi nuqtai nazaridan Markaziy Osiyo mintaqasining eng yaxshi sayyohlik maskani deb topildi. The Economist jurnali so'nggi bir necha yil ichida amalga oshirilgan islohotlar tufayli O'zbekistonni Markaziy Osiyoda eng barqaror rivojlanayotgan davlat deb tan oldi.
Bundan tashqari, 2023 yil 29 mart kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida mamlakatimiz turizm salohiyatini oshirish masalalari bo'yicha videoselektor yig'ilishi bo'lib o'tdi. 2022-yilda O'zbekistonga tashrif buyurgan xorijiy sayyohlar soni 2021-yilga nisbatan uch baravar ko'paygani qayd etildi.tarmoq eksporti 1 mlrd 600 mln dollarni tashkil etdi. Ichki turizm dasturlari doirasida 11 milliondan ortiq kishi sayohat qilgan.
Sayyohlarni mamlakatda uzoqroq turishga undaydigan dasturlar va takliflarni yaratish zarurligi muhokama qilindi. Yig'ilishda sohaning rivojlanishiga to'sqinlik qilayotgan muammolar tanqidiy tahlil qilindi.
So'nggi yillarda beshta yangi xususiy aviakompaniya tashkil etilgani, mamlakat aviaparki 44 ta samolyotga ko'paygani qayd etildi. O'tgan yili haftalik reyslar soni 46 tadan 78 taga, yo'lovchilar soni esa 6,5 mingdan 10 ming kishiga yetdi.
Ichki turizmni rivojlantirishni yaxshilash maqsadida yil oxiriga qadar yana 20 ta zamonaviy samolyot sotib olish va aviatashuvlarni ko'paytirish bo'yicha ko'rsatmalar berildi. Ba'zi yo'nalishlar uchun aviachiptalarning bir qismi subsidiyalanishi qayd etildi. Joriy yilda sakkizta elektr poyezdi ham sotib olinadi. Turoperatorlar, mehmonxonalar va tashuvchilar o'n yoki undan ortiq o'rindiqli transport vositalarini olib kirishda bojxona imtiyozlaridan foydalanadilar.
Keng imkoniyatlar yaratilishi tufayli so'nggi besh yil ichida mehmonxonalardagi o'rindiqlar soni ikki baravar ko'payib, 60 mingga etgani ham muhimdir. Davlatimiz rahbari xorijiy konsalting kompaniyalarini jalb etish, mehmonxonalardagi sharoitlarni xalqaro standartlar darajasiga yetkazish, ular uchun qo'shimcha kredit resurslari ajratish zarurligini ta'kidladi.
Yig'ilishda sayohat dasturlarining mazmuni ham muhokama qilindi. Turistlarning O'zbekistonda o'tkazgan har bir qo'shimcha kuni turizmning yillik eksportini 300 million dollarga oshirishi ta'kidlandi.
Shunisi e'tiborga loyiqki, bu yil Samarqandda Jahon turizm tashkiloti Bosh Assambleyasi sessiyasi bo'lib o'tadi. Mamlakatning boy madaniy-turistik salohiyatini xorijda targ'ib qilish va marketing va reklama orqali sayyohlarni jalb qilish maqsadida 100 mlrd so'm mablag ' ajratildi. "O'zbekiston Vizitkartasi" ni ishlab chiqish, sayyohlik brendini yangilash, xalqaro telekanallar va Internet-maydonchalarda reklamani ko'paytirish muhimligi qayd etildi.
O'zbekiston turizm sohasini rivojlantirish maqsadida 2023-yil 27-iyulda Prezidentning "turizm sohasida davlat boshqaruvi tizimini islohotlarni yanada jadallashtirish va samarali tashkil etish chora-tadbirlari to'g'risida" gi qarori qabul qilindi, unda turizm sohasiga qo'shimcha investitsiyalar jalb etish va xususiy sektor uchun qulay sharoitlar yaratish, aholi bandligini oshirish, transport yo'nalishlarini kengaytirish, respublikaning turizm salohiyatini ichki va tashqi bozorlarda ommalashtirishni kuchaytirish, shuningdek, ushbu sohani davlat boshqaruviga yangi tartib-taomillarni joriy etish.
Xususan, 2024-yil 1-yanvardan boshlab:
* turoperatorlar tomonidan O'zbekiston Respublikasiga turistik oqimi past bo'lgan xorijiy mamlakatlardan olib kelingan har bir sayyoh uchun 20 dan 100 dollargacha rag'batlantiruvchi subsidiyalar ajratish;
* turoperatorlar va aviatashuvchilarning xorijiy mamlakatlardan Samarqand, Buxoro va Urganch xalqaro aeroportlariga charter reyslarini tashkil etishga sarflangan xarajatlarining odatdagi davrda 20 dollar, qishda esa 50 dollar (20 noyabrdan 20 fevralgacha) har bir chet ellik sayyoh uchun, agar u mamlakatda kamida besh kecha bo'lsa;
* 2026-yil 31-dekabrgacha foydalanishga topshirilishi sharti bilan investorlarning qurilish (rekonstruksiya qilish bundan mustasno) va yangi mehmonxonani kamida besh qavatli balandlikda jihozlash xarajatlarining bir qismini qoplash.
2024 yil 1 yanvardan boshlab nogironligi bo'lgan shaxslar uchun qulay sayohat sharoitlarini yaratishga qaratilgan "to'siqsiz turizm" dasturi amalga oshiriladi. "Hamma uchun sayohat" loyihasi doirasida har yili respublikamiz bo'ylab nogironligi bo'lgan shaxslar uchun mamlakatimizning sayyohlik shaharlariga bepul sayohatlar tashkil etiladi. Shuningdek, turizm, madaniy meros, konsert-tomosha obyektlari, Avto - va temir yo'l vokzallari, aeroportlarda to'siqsiz harakatlanish uchun zarur infratuzilmani yaratish mexanizmlari joriy etiladi.
2026-yil 1-iyulgacha borish qiyin va olis joylarda alohida avtonom infratuzilma tashkil etgan holda lagerlar tashkil etgan va safari-turizm xizmatlarini ko 'rsatuvchi yuridik shaxslar uchun ushbu faoliyat turi bo' yicha mol-mulk solig 'i va yuridik shaxslardan undiriladigan yer solig' i stavkalari ushbu soliqlar bo ' yicha hisoblangan summaning bir foizi miqdorida belgilanadi.
Hozirgi bosqichda turizm iqtisodiyotda tobora muhim rol o'ynaydi. Turindustriyaning rivojlanish sur'atlari, shu jumladan O'zbekiston rahbariyatining bunday qarorlari tufayli barqaror o'sib bormoqda.