Samarqandda oziq-ovqat xavfsizligining asosiy xalqaro muammolari muhokama qilinadi

7-8 sentabr kunlari Samarqandda oziq-ovqat xavfsizligi bo'yicha xalqaro konferensiya bo'lib o'tadi. Kun tartibida - dunyo "nol ochlik" maqsadiga erishish, ishtirokchi mamlakatlar o'rtasida va undan tashqarida mahsulot etkazib berish uchun Ekspress yo'laklarni ochish. Tadbir, shuningdek, dunyo va Yevroosiyo mamlakatlaridagi oziq-ovqat xavfsizligining hozirgi holatini ko'rib chiqish, barqaror rivojlanish maqsadlariga to'sqinlik qiluvchi qishloq xo'jaligi oziq-ovqat tizimining asosiy vazifalarini muhokama qilish (2) va ushbu muammolarga yechim topishga harakat qilish uchun mo'ljallangan.

Ushbu masalalar mamlakatimiz davlat siyosatining ustuvor yo'nalishlaridan biridir. Shu maqsadda yer resurslaridan oqilona foydalanish, agrosanoat sektoriga zamonaviy texnologiyalarni joriy etish bo'yicha ishlar olib borilmoqda, qishloq xo'jaligi ishchilarining mehnatini rag'batlantirish bo'yicha chora-tadbirlar va boshqa chora-tadbirlar ko'rilmoqda. Yangi O'zbekistonning 2022-2026 yillarga mo'ljallangan rivojlanish strategiyasining 30-maqsadi dehqon va fermerlarning daromadlarini kamida ikki baravarga oshirishni, qishloq xo'jaligini jadal rivojlantirish va ilm-fanning ilg'or yutuqlarini qo'llash orqali qishloq xo'jaligi hajmining yillik o'sishini kamida besh foizga oshirishni, tumanlarning muayyan mahsulot turini yetishtirishga ixtisoslashuvini nazarda tutadi.
Qishloq xo'jaligida davlat tomonidan qo'llab - quvvatlash ko'lamini kengaytirish va yangi sug'urta mexanizmlarini joriy etish, eksportga yo'naltirilgan mahsulotlar yetishtirish va meva-sabzavotchilikni rivojlantirish, intensiv bog'lar va issiqxonalar maydonlarini ikki baravar ko'paytirish, eksport salohiyatini qo'shimcha milliard dollarga oshirish belgilandi.
Davlatimiz rahbari ushbu masalalarning dolzarbligiga bir necha bor e'tibor qaratgan. Shunday qilib, joriy yilning 11 avgust kuni Buxoroda Prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishni ko'paytirish va aholi va iqtisodiyot tarmoqlarini energiya resurslari bilan ta'minlash orqali narxlar barqarorligini ta'minlash masalalari bo'yicha videoselektor yig'ilishi bo'lib o'tdi. 
Bundan buyon 10 yilga ajratilgan 73 ming gektar yerni ijaraga berish muddati 30 yilgacha uzaytirilishi belgilandi; 100 ming gektar foydalanilmayotgan yaylovlarni chorvadorlarga 10 yil muddatga ijaraga berishga ruxsat beriladi, bir uchastkaning maydoni kamida 10 gektarni tashkil etadi. Ijtimoiy himoya yagona reyestriga kiritilgan muhtoj aholiga yer berilganda, u barcha turdagi yer to'lovlarini to'lashdan ozod qilinadi. 
Aholining qiziqishini uyg'otmagan uchastkalarni suv manbalari va aholi punktlariga yaqin yerlarga almashtirish, yangi ekilgan yerlarni shaffof savdolarga qo'yish bo'yicha ko'rsatma berildi. 
Bu million tonna mahsulot tayyorlash va qo'shimcha 800 ming kishini daromad bilan ta'minlash imkonini berishi ta'kidlandi. Dalalar chetida uzum, qovoq, qovun, tarvuz va sabzavot ekinlarini yetishtirish, shu hisobidan 220 ming tonna qo'shimcha mahsulot tayyorlash, 600 ming bosh parranda va 300 ming asalari uyasi saqlash bo'yicha dastur amalga oshirilishi ko'rib chiqildi.
Shu bilan birga, bugungi voqelikda oziq - ovqat xavfsizligini ta'minlash masalalari ma'lum bir mamlakatning sa'y-harakatlaridan tashqariga chiqadi va umumiy oziq-ovqat bozorini yaratishda davlatlarning harakatlarini birlashtirish mavzusiga aylanadi-bu mumkin bo'lgan tahdidlarga qarshi turishning muhim elementi. O'zbekiston barqaror rivojlanish bo'yicha 2030 yilgacha bo'lgan kun tartibiga erishish va barqaror rivojlanish bo'yicha milliy maqsadlarni (SDG) amalga oshirish uchun ko'p manfaatdor tomonlar hamkorligiga keng qamrovli yondashishga sodiqligini yana bir bor ta'kidladi. Ular orasida oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlash.
Xalqaro kontekst
Birlashgan millatlar tashkilotining terminologiyasiga ko'ra, oziq-ovqat xavfsizligi har qanday vaqtda barcha odamlarning faol va sog'lom hayot uchun oziq-ovqat ehtiyojlari va parhez imtiyozlariga mos keladigan xavfsiz va to'yimli oziq-ovqat mahsulotlaridan jismoniy, ijtimoiy va iqtisodiy foydalanish imkoniyatiga ega bo'lishini anglatadi.  Birlashgan Millatlar tashkilotining oziq-ovqat va qishloq xo'jaligi tashkiloti (FAO) oziq-ovqat xavfsizligining to'rtta ustunini aniqladi: mavjudligi, kirish, foydalanish va barqarorlik. BMT 1948 yilda inson huquqlari Umumjahon deklaratsiyasida ovqatlanish huquqini tan oldi va shu vaqtdan beri boshqa barcha huquqlarni amalga oshirish uchun juda muhim ekanligini ta'kidladi. Ochlik va qashshoqlikni kamaytirish bo'yicha asosiy global siyosat SDGGA kiritilgan. Xususan, SDGNING 2-maqsadi (nol ochlik) ochlikni bartaraf etish, oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlash va ovqatlanishni yaxshilash hamda qishloq xo'jaligini barqaror rivojlantirish bo'yicha global miqyosda kelishilgan vazifalarni belgilaydi. 
 2021 yil sentyabr oyida Nyu-Yorkda SDGGA erishish bo'yicha harakatlar doirasida BMT Bosh kotibi António Guterrish oziq-ovqat tizimlari sammitini chaqirdi. Tadbir barcha 17 SDG bo'yicha taraqqiyotga qaratilgan yangi chora-tadbirlarni boshladi, ularning har biri ma'lum darajada barqaror va adolatli ishlaydigan oziq-ovqat tizimlariga bog'liq. 
FAO (2021 yil natijalari) hisob-kitoblariga ko'ra, hozirgi vaqtda o'rtacha yoki o'tkir oziq-ovqat xavfsizligi sharoitida 2,3 milliardga yaqin odam bor, ularning 25 foizi Osiyo yoki 566 million kishini tashkil qiladi. 
Maqsadlar va kutilgan natijalar
Samarqanddagi xalqaro konferensiya Jahon va Yevroosiyo mamlakatlaridagi oziq-ovqat xavfsizligining hozirgi holatini ko'rib chiqishga, Agro-oziq-ovqat tizimining SDG 2 ga erishishga to'sqinlik qilayotgan asosiy muammolarini muhokama qilishga qaratilgan. 
Tadbirda 30 dan ortiq mamlakatlar vazirlari va diplomatlari, shuningdek, xalqaro, ilmiy tashkilotlar, moliya institutlari, Shanxay hamkorlik tashkiloti, iqtisodiy hamkorlik tashkiloti, Jahon banki, Islom oziq-ovqat xavfsizligi tashkiloti, Osiyo taraqqiyot banki vakillari ishtirok etadi. Tomonlar SDGNING "nol ocharchilikka"erishish maqsadiga erishish bo'yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish holatini tanqidiy tahlil qiladilar. Shu nuqtai nazardan, ishtirokchilarga 2021 yil sentyabr oyida bo'lib o'tgan BMTning oziq-ovqat tizimlari sammiti qarorlarining borishi to'g'risida ma'lumot beriladi. Yevroosiyo mamlakatlarida oziq-ovqat xavfsizligi holatiga alohida e'tibor qaratilmoqda. 
Umumiy muammolarni muhokama qilish va qishloq xo'jaligi-oziq-ovqat tizimlari va qishloq xo'jaligi savdosini rivojlantirish uchun barqaror echimlarni topish uchun mintaqaning rivojlanayotgan, dengizga chiqmagan mamlakatlariga bag'ishlangan maxsus sessiya ham muhim ahamiyatga ega bo'ladi. 
Muhokamalar doirasida milliy, mintaqaviy va global miqyosda oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlashning hozirgi holati to'g'risida keng fikr almashiladi. 
O'zbekiston agrar sektorni isloh qilishda o'z yutuqlarini taqdim etadi, shuningdek, bilim va innovatsion yechimlar transferini yo'lga qo'yish uchun jahon hamjamiyati tajribasiga murojaat qiladi. 
 - Bugungi kunda butun dunyo erlarning degradatsiyasi va suv tanqisligi, pandemiya va beqaror geosiyosiy vaziyat muammolariga duch kelmoqda. Ushbu qiyinchiliklar fonida oziq - ovqat xavfsizligi masalasi keskinlashib bormoqda, - deya Izoh berdi O'zbekiston qishloq xo'jaligi vaziri Aziz Voitov. - Iqlim o'zgarishi qishloq xo'jaligiga va natijada aholining oziq-ovqat bilan ta'minlanishiga sezilarli ta'sir ko'rsatmoqda. Suv resurslari kamayib bormoqda, yuqori harorat ekinlar hosildorligi va chorva mollariga salbiy ta'sir ko'rsatmoqda. Iqlim o'zgarishi oziq-ovqat ishlab chiqarishni kamroq bashorat qiladi, bu esa bashorat qilish va rejalashtirishning aniqligini pasaytiradi. Shu bilan birga, rejalashtirish bozorda ma'lum mahsulotlarning etishmasligini oldini olishning kalitidir. 
Shuningdek, ishtirokchi mamlakatlar o'rtasida sifatli va arzon oziq-ovqat mahsulotlarini to'g'ridan-to'g'ri yetkazib berish uchun yashil va Ekspress yo'laklarni ochish kun tartibida. 
Muhokamalar yakunlari bo'yicha oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlashning umumiy prinsiplari va yondashuvlarini qabul qilish rejalashtirilgan bo'lib, ular normativ bazani yaqinlashtirish, mintaqaviy oziq-ovqat savdosining o'sishiga ko'maklashuvchi standartlar va sertifikatlarni uyg'unlashtirish, shuningdek, qo'shma tadqiqotlar o'tkazish va innovatsiyalarni joriy etish bo'yicha aniq chora-tadbirlarni nazarda tutadi. Shuningdek, qishloq xo'jaligi ekinlarini yetishtirish va qayta ishlash dasturlarini ishlab chiqish, to'g'ridan-to'g'ri o'zaro yetkazib berishning kelishilgan sxemalarini shakllantirish, samarali logistika, sifatli va arzon oziq-ovqat mahsulotlarini yetkazib berish uchun yashil va Ekspress yo'laklarni tashkil etish nazarda tutilmoqda. 
FAOning 2022-2031 yillardagi fan va innovatsiyalar strategiyasining bir qismi sifatida yaratish imkoniyatlarini muhokama qilish taklif etiladi:
  agrar fan sohasidagi olimlarning o'zaro hamkorligi uchun doimiy faoliyat ko'rsatuvchi platforma;  
- oziq-ovqat xavfsizligini monitoring qilishning yagona tizimi;
 - elektron savdo oziq-ovqat balansi; 
- ishlab chiqarish hajmini, siyosat chora-tadbirlarini va rivojlanish dasturlarini rejalashtirish uchun dalillarga asoslangan qishloq xo'jaligi mahsulotlarini monitoring qilish tizimlari.
Tadbir doirasida "O'zbekistonning Agro-oziq-ovqat salohiyati" ko'rgazmasi va O'zbekistonning birinchi Agro-oziq-ovqat investitsiya forumi ham o'tkaziladi.  Ikkinchisida Germaniya, Italiya, Isroil, Vengriya, Koreya Respublikasi, Polsha, Ozarbayjon, Qozog'istonning 50 dan ortiq kompaniyalari ishtirok etadi.